‘Het is niet duidelijk voor professionals wanneer ze een kind moeten melden in de Verwijsindex Risicojongeren’, concludeert Inge Lecluijze uit haar onderzoek. ‘Wanneer is een situatie een risico? Daarover verschillen de meningen onder professionals. Bovendien is een van de belangrijke doelen van de Verwijsindex om de samenwerking stimuleren. Maar dat is vaak al prima geregeld in de zorg voor jeugd en jongeren. De leraar en de jeugdarts bijvoorbeeld, spreken elkaar al in het zorgteam.’

Signaleren

Lecluijze heeft onderzoek gedaan naar of en hoe de Verwijsindex Risicojongeren in gemeenten is ingevoerd. Vijf jaar geleden is het landelijke ict-systeem, om tussen professionals risicosignalen uit te wisselen, opgenomen in de wet op de Jeugdzorg verplicht. Het zou een instrument moeten worden om problemen eerder te signaleren – na twee meldingen over hetzelfde kind in de Verwijsindex worden de betrokken hulpverleners ‘gealarmeerd’ om contact met elkaar op te nemen en actie te ondernemen.

Wijkteam

Maar professionals in de jeugdhulpverlening hebben inmiddels al goede samenwerkingsverbanden met elkaar, zegt Lecluijze. Kinderen en gezinnen worden besproken in zorg en wijkteams. Daarnaast constateert Lecluijze dat professionals verschillende criteria hanteren voor wat en wanneer er sprake is van een risico. ‘De landelijke meldcritieria van de Verwijsindex zijn zo breed, dat het ook niet helders is wanneer men wel en niet moet melden.

Professionele ruimte

Is die professionele ruimte om risico’s voor kinderen zelf in te schatten goed? ‘Het geeft professionals ruimte in hun werk, maar maakt het ook ingewikkeld omdat organisaties wel verwachten dat ze veel signaleren’, volgens Lecluijze. ‘Wanneer meld je wel, wanneer niet? Of meld je alle jeugdigen die een probleem laten zien? En wat is een probleem? Er zijn professionals die niet zo snel signaleren omdat ze de relatie met ouders en jongeren niet willen schaden. Maar organisaties monitoren hoe vaak ze signaleren, dus dat levert ook weer ongemak op.’

Vijf jaar na invoering blijkt het systeem volgens het onderzoek een administratieve last en onduidelijk om mee te werken. De Verwijsindex geeft hulperleners nauwelijks nieuwe informatie, is een van de conclusies in het onderzoek. lees meer>>

Ingedekt

Er zijn ook professionals die achteraf een melding doen in de Verwijsindex, bemerkte Lecluijze. ‘Dan hebben ze zich ook ingedekt als er iets fout gaat. De Verwijsindex wordt ook gebruikt als controle-instrument. En er wordt informatie uit gehaald om het beleid te sturen, maar daar was het niet voor bedoeld. Als je veel meldingen hebt kan het vreemd zijn, maar ook als er weinig meldingen zijn, maar wat is veel?’

Gemeenten

Gemeenten zijn verplicht om aan te sluiten op de Verwijsindex Risicojongeren en professionals te stimuleren de Verwijsindex te gebruiken, maar dat blijkt lang niet overal te gebeuren, constateert Lecluijze: ‘Er zijn gemeenten waar het niet werkt en er zijn gemeenten waar de Verwijsindex is opgenomen in de lokale infrastructuur voor zorg aan jeugd en jongeren.’

Lees meer over de Jeugdwet in het dossier Jeugdwet>>