Het werkprogramma van kennisinstituut Movisie voor komend jaar kenmerkt zich door de focus op specifieke opgaven, zoals integraal sociaal beleid en het versterken van de sociale basis. Daarnaast lopen twee programma’s door alle thema’s heen: het bevorderen van effectiviteit en vakmanschap en de transformatie van de kennisinfrastructuur. ‘Onze inzet’, zegt Movisie-directeur Saskia Keuzenkamp, ‘is ervoor te zorgen dat leerprocessen worden versneld: Hoe kunnen we zo goed mogelijk gebruik maken van de kennis die er is. En hoe kunnen we samen lerend doen wat werkt en bevorderen dat anderen daarmee ook weer hun voordeel kunnen doen.’

Werkplaatsen sociaal domein

Met het Werkprogramma 2019 heeft Movisie niet direct een nieuwe weg ingeslagen, maar wel nieuwe accenten verder uitgewerkt. Keuzenkamp: ‘We zijn bijvoorbeeld meer dan voorheen bezig met wat nodig is voor het inrichten van een sociale basis om een goede kwaliteit van leven voor mensen te creëren. Bijvoorbeeld door met gemeenten en Werkplaatsen sociaal domein “lerende praktijken” vorm te geven. Daar de beschikbare kennis in te brengen en te analyseren wat en waarom deze praktijk al dan niet werkt. De hogeschool en gemeenten analyseren samen wat ter plekke nodig is om de sociale basis in een wijk of buurt te versterken. Wij kunnen onze kennis inbrengen, zodat niet iedereen elke keer helemaal opnieuw het wiel hoeft uit te vinden en wij faciliteren de onderlinge kennisuitwisseling tussen regio’s.’

Speerpunt: eenzaamheid

Movisie wil inspelen op actuele ontwikkelingen in het sociaal domein. Een van de speerpunten in het werkprogramma is bijvoorbeeld: eenzaamheid. Niet voor niks; eenzaamheid is een maatschappelijk hot item. Er is een nationaal plan opgesteld en het kabinet heeft het thema op de agenda gezet. ‘Wij kunnen onze  kennis over het thema op een toegankelijke manier voor professionals en gemeenten ontsluiten, bijvoorbeeld met ons “wat werkt”-dossier bij eenzaamheid’, zegt Movisie-directeur Keuzenkamp. ‘Deze dossiers en de tools zijn voor iedereen vrij beschikbaar. Het zijn geen receptenboeken, maar ze bieden wel een kennisfundament. Als gemeenten en organisaties behoefte hebben om specifiek naar de situatie in een wijk te kijken, kunnen wij op maat advies geven, tegen betaling.’

Versterking sociale basis

Versterking van de sociale basis is ook zo’n speerpunt in het Movisie-werkprogramma. Wat de sociale basis precies inhoudt, daarover verschillen de meningen in het werkveld, zegt Keuzenkamp. ‘De een verstaat daaronder de gemeenschap die zorgt voor de ondersteuning van de – kwetsbare – burgers. De ander heeft het over de infrastructuur voor ondersteuning, over de voorzieningen zoals de bibliotheek, het buurthuis en de winkels in de wijk. Er is niet één definitie en dat is ook niet nodig; steeds moeten partners met elkaar bepalen waar zij de focus op willen richten. Het uitgangspunt is dat op lokaal niveau iedereen dezelfde invalshoek heeft als het erom gaat de sociale basis te versterken. En vandaaruit kijkt wat we weten over “wat werkt” en al lerend die kennis gaat benutten in de praktijk.’

Prestatieafspraken

Gevraagd naar de trend in het sociaal domein voor de komende jaren, weet Saskia Keuzenkamp wel enkele ontwikkelingen eruit te lichten: ‘Wat aan het veranderen is, is dat gemeenten, professionals en organisaties nu meer kijken naar wat de opgave is in een wijk, naar wat er nodig is en hoe ze dat kunnen realiseren. En welke “outcome”, dus welk maatschappelijk resultaat, wordt beoogd. Dat is echt anders dan de focus op de prestatieafspraken en de output-indicatoren van de afgelopen jaren. Professionals, gemeenten en zorgaanbieders zijn bezig met waar ze met elkaar naartoe willen en hoe ieder daaraan kan bijdragen.’

Wietplantage

Keuzenkamp geeft een voorbeeld van het gezin met vijf kinderen, dat uit huis werd gezet omdat ze een wietplantage in huis hadden. ‘Maar de vraag is of het zin heeft om zo’n gezin op straat te zetten. Welk doel is hiermee gediend? De maatschappelijke kosten van een huisuitzetting zijn hoog, zo’n 100 duizend euro. Bovendien is het leed voor het gezin en voor de ontwikkeling van de kinderen enorm. In het sociaal domein wordt in dit soort situaties nu veel meer ingezet op het voorkomen van problemen. Door bijvoorbeeld eerder actief te worden als er een huurachterstand ontstaat. Partijen zoeken naar oplossingen vóór alles vreselijk uit de hand loopt en maken gebruik van kennis over methodieken als Vroeg eropaf!.’

Ervaringsdeskundigen

Een andere trend in het sociaal domein is de rol van ervaringsdeskundigen, zegt Saskia Keuzenkamp. Behalve directeur van Movisie is zij ook hoogleraar aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, waar ze onderzoek doet naar de rol van ervaringsdeskundigen en de meerwaarde ervan voor mensen in armoede of met schulden. ‘Er is nog geen bewijs dat het werkt’, verklaart hoogleraar Keuzenkamp. ‘Daar doen wij ook bij Movisie onderzoek naar, zoals naar de impact van ervaringsdeskundigen in de ondersteuning in het sociaal domein. Het is belangrijk dat er meer kennis komt over wanneer ervaringsdeskundigen wel of geen meerwaarde hebben. Ook omdat een deel van de professionals zich bedreigd voelt door de inzet van ervaringsdeskundigheid.’

Meer weten over het Werkprogramma van Movisie>>