‘Het probleem is eigenlijk dat de rol van de Belastingdienst als verstrekker van inkomen heel groot is geworden,’ zegt André Moerman. Hij werkt bij welzijnsorganisatie Rijnstad als sociaal raadslid. Bij het sociaal raadsliedenwerk kunnen mensen – gratis – terecht als ze hulp nodig hebben bij claims, toeslagen en schuldhulpverlening. Volgens Moerman zijn mensen met een laag inkomen vaak afhankelijk van allerlei toeslagen die de Belastingdienst verstrekt. Maar de dienst verrekent ook direct de schuld die een cliënt heeft aan de Belastingdienst met toeslagen waar de cliënt recht op heeft. ‘Die kunnen ook ontstaan, omdat iets verkeerd is ingevuld.’ De Belastingdienst is de grootste invorderaar van schulden. Een derde van de huishoudens die een toeslag krijgt, moet een deel weer terugbetalen. Schuldhulpverlening belastingdienst.

Armoede

Zo wordt de Belastingdienst een ‘bron van armoede’ concludeert Moerman, die meeschreef aan het gelijknamige rapport. Eén succes is al behaald: Per 1 januari 2015 zal de Belastingdienst het kindgebonden budget van 40.000 gezinnen met een laag inkomen ongemoeid laten, dus geen schulden verrekenen. Dit na een oproep van de Nationale Ombudsman, die in actie kwam na het rapport van de Landelijke Organisatie van Sociaal Raadslieden (LOSR/Mogroep). In Nederland leven 2,5 miljoen mensen onder de armoedegrens en 1,1 miljoen Nederlanders heeft problematische betalingsachterstanden.

Schuldhulpverlening Belastingdienst

Waarom houdt de Belastingdienst geen rekening met de “beslagvrije voet”? – dat is het bedrag per huishouden voor het minimale levensonderhoud. Gewoonlijk mogen schuldeisers tot de beslagvrije voet geld inhouden bij schuldenaars. ‘De Belastingdienst vindt dat een te omvangrijk proces’, zegt Moerman. ‘De cliënt moet zelf aan de bel trekken als er te veel wordt ingehouden. Maar er zijn zoveel formulieren, verschillende toeslagen en inhoudingen, dat is voor mensen te complex om bij te houden. Dus gebeurt het niet. En als mensen wel een verzoek indienen, duurt het maanden voordat het gecorrigeerd is. Ondertussen verrekent de Belastingdienst wel alle schulden met de te betalen toeslagen. Zo wordt de cliënt alleen maar armer en krijgt nog meer schulden.’

Schuldeisers

‘De overheid heeft als schuldeiser meer rechten dan andere schuldeisers’, vindt Moerman. Een stap in de goede richting is dat staatssecretaris Klijnsma heeft aangekondigd dat ook de overheid moet aansluiten bij het “beslagregister”, waar mensen zijn geregistreerd bij wie de deurwaarder beslag heeft gelegd op loon, bankrekening of inboedel. De berekening van de beslagvrije voet wordt ook eenvoudiger gemaakt.

Systemen koppelen Schuldhulpverlening belastingdienst

Nog belangrijker is volgens Moerman dat de Belastingdienst zelf actie onderneemt. ‘De dienst kan zelf systemen aan elkaar koppelen en bij de berekening rekening houden met het bestaansminimum. We willen het proces omdraaien: Er moet één formulier komen voor cliënten waarop je je inkomen zet. Op basis daarvan berekent de Belastingdienst de voor de cliënt meest gunstige inkomensverstrekking.’