Mensen die minder zelfredzaam zijn, lopen tegen drempels aan voor en tijdens het schuldhulpverleningstraject en vallen daardoor buiten de boot. Dit concludeert de Nationale ombudsman, Reinier van Zutphen, in zijn rapport ‘Burgerperspectief op schuldhulpverlening’.

Illusie van zelfredzaamheid

Onvoldoende zelfredzaamheid is juist vaak één van de redenen waarom mensen in grote financiële problemen terechtkomen. Van Zutphen: ‘Er is een illusie van zelfredzaamheid. Burgers die niet aan de standaard voldoen, staan buitenspel.’ De ombudsman adviseert de staatssecretaris van Sociale zaken en Werkgelegenheid de ervaringen van burgers mee te nemen in de evaluatie van de Wgs en om in gesprek te gaan met gemeenten en de knelpunten weg te nemen.

Knelpunten schuldhulpverlening

Het onderzoek van de ombudsman maakt zichtbaar waar de knelpunten zitten die burgers ervaren als zij een beroep doen op de gemeentelijke schuldhulpverleningstraject.

• Zij ervaren drempels voor toelating tot het traject: is iemand zelfstandig ondernemer of in het bezit van een eigen woning, dat kan reden zijn niet toegelaten te worden.
• Weinig maatwerk: voldoet iemand niet aan de eisen voor een schuldregeling, dan wordt te weinig gekeken naar een passend alternatief.
• Onvoldoende dienstverlening: doorlooptijden zijn lang, de bereikbaarheid slecht of mensen krijgen geen formele afwijzing van hun schuldhulpaanvraag waardoor rechtsbescherming in het gedrang komt.
• De overheid gaat er te vanzelfsprekend uit van zelfredzaamheid van mensen: een illusie. Onvoldoende zelfredzaamheid is juist vaak één van de redenen waarom mensen in grote financiële problemen terechtkomen.

Reinier van Zutphen: ‘De overheid moet zich realiseren dat de knelpunten ook een risico vormen voor de burger en een effectieve aanpak van de schuldenproblematiek in de weg staan.’ De ombudsman pleit in zijn onderzoek onder andere voor meer en eerdere ondersteuning van minder zelfredzamen voor en tijdens het schuldhulpverleningstraject, zowel voor maatwerkoplossingen en voor kortere doorlooptijden. Om dit te realiseren moeten gemeenten beschikken over voldoende wettelijke instrumenten en financiële middelen. De ombudsman roept de staatssecretaris van Sociale zaken en Werkgelegenheid op hierover in gesprek te gaan met gemeenten.

Een op de vijf huishoudens heeft te maken met schulden. Er moet snel een maatregel komen van de overheid om te voorkomen dat mensen in de schuldhulpverlening te maken krijgen met een opeenstapeling van schulden. Lees meer

De schuldhulpverlening ondersteunt mensen bij het oplossen van hun problematische schulden. Op 1 juli 2012 is de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) in werking getreden, die de zorgplicht van gemeenten op dit gebied vastlegt. Mensen kunnen aanspraak maken op schuldhulpverlening als ze voldoen aan de gestelde eisen. Binnen vier jaar na de inwerkingtreding van de Wgs moet deze worden geëvalueerd. Daarom is recent in opdracht van het ministerie van SZW een evaluatieonderzoek uitgevoerd. De Nationale ombudsman ontvangt geregeld klachten van mensen met problematische schulden, die niet weten hoe het verder moet of waar ze terecht kunnen. Deze klachten en de evaluatie van de Wgs, waren de aanleiding voor het onderzoek van de ombudsman. Hij vindt het belangrijk dat het ministerie de ervaringen van burgers -het ‘burgerperspectief’- meeneemt in de evaluatie.