Ondanks dat er in de afgelopen jaren meer particuliere huizen voor ouderen zijn bijgekomen, is het aandeel van particuliere zorg in de totale woonzorg nog maar zo’n 5 procent. Dus omvat de reguliere woonzorg 95 procent. ‘Er is zeker wel sprake van groei en nieuwe en interessante initiatieven’, zegt Inger Plaisier, onderzoeker van het SCP en medeauteur van het verkennend onderzoek “Wonen met zorg”, dat vandaag is verschenen. ‘We hebben zorgprofessionals gesproken die vanuit idealistisch perspectief kleinschalige woonvormen zijn gestart. Zij zeggen steeds meer mogelijkheden te vinden om de woonzorg goedkoper aan te bieden dan de reguliere zorg.’
Voorziet de particuliere zorg in een specifieke behoefte?
‘Wij zien dat vooral ouderen met lichtere zorgindicaties in particuliere huizen terecht komen. Dat zijn inderdaad de ouderen die vroeger vaak in het verzorgingshuis woonden. Maar nog steeds zijn de bewoners van de particuliere instellingen ouderen in het hogere inkomenssegment en ouderen met specifieke wensen, zoals een huisdier, een grote boekenkast en meer service. Maar we zien ook dat als de zorg erg complex wordt, de ouderen dan toch naar het reguliere verpleeghuis gaan. In de reguliere woonzorginstellingen is de gehele zorginfrastructuur voor complexe zorg aanwezig. Met een specialistisch team, zoals gespecialiseerde fysiotherapeuten, een specialist ouderengeneeskunde en ouderenpsychologen.’
Vult de particuliere woonzorg een gat voor mensen die lang zelfstandig moeten wonen, maar dat eigenlijk niet kunnen?
‘Ja, deels wel. Veel verzorgingshuizen moesten jaren geleden besluiten om de deuren te sluiten omdat deze vorm van woonzorg niet meer rendabel was. Nu moet je in reguliere zorginstellingen een indicatie langdurige zorg hebben. In particuliere instellingen is dat niet altijd nodig, vooral in het duurdere segment. Wil je als ondernemer zorg rendabel aanbieden, dan heb je een minimaal aantal bewoners nodig die een behoorlijke bijdrage aan de woon- en servicekosten kunnen betalen. Daarom is deze kleinschalige zorg voor lage – en middeninkomens zonder zorgindicatie vaak niet haalbaar.’
Speelt de particuliere zorg in op de vraag naar goedkopere kleinschalige zorg?
‘Wij denken dat er goede mogelijkheden zijn voor de particuliere zorg om zich verder te ontwikkelen als tussenstap tussen thuis wonen met zorg en met intensieve zorg in het verpleeghuis wonen. Om dat concreet te maken moeten ondernemers ook in staat gesteld worden om duurdere en complexe zorg ter beschikking te stellen. Een goed voorbeeld daarvan is de Stimuleringsmaatregel van het kabinet, waarbij de overheid garant staat voor investeringen in woon-zorgcomplexen. Maar er zal ook meer bereidheid en mogelijkheid moeten zijn voor ouderen om zelf de zorg te betalen die ze nodig hebben en dat kunnen niet alle mensen. De lagere inkomens blijven dan toch meer aangewezen op thuiszorg en het Volledig pakket Thuis – de intensieve zorg thuis.’
Welke ondernemers willen investeren in goedkope particuliere zorg?
‘Er zijn ondernemers die winst willen maken, daar is niks mis mee zolang de zorg maar goed is. Er zijn ook zelfstandigen, vaak bevlogen professionals, die vanuit een idealistisch uitgangspunt betere zorg willen ontwikkelen. Wij hebben dit soort ondernemers gesproken en die zeggen: “Wij kunnen de zorg particulier goedkoper aanbieden dan de reguliere zorg”. Met minder overhead en zonder specialistische zorgstaf, maar je huurt een geriater in als dat nodig is. De specialistische zorg is veel duurder, dus dat is wel een pijnpunt voor de reguliere zorg. Maar je zou je ook voor kunnen stellen dat particuliere instellingen in de regio gaan samenwerken met reguliere instellingen als het gaat om de inzet van specialistische zorg. Dat maakt het weer goedkoper.
We zien ook langzaamaan kleinschalige woonvormen ontstaan voor specifieke groepen, bijvoorbeeld voor ouderen met dementie. Er komt dus meer diversiteit in het aanbod van de particuliere zorg. Dat is een goede ontwikkeling en het biedt kansen en mogelijkheden voor innovatie. Daar wordt ook weer de reguliere zorg door gestimuleerd.’
Lees de SCP-publicatie “Wonen met zorg”>>
