Kim van Laar is, zoals veel sociaal professionals, blij dat de scholen volgende week weer opengaan. Dé redding voor heel veel kinderen, weet ze. Voor kinderen die thuis worden verwaarloosd, dagelijks te maken hebben met huiselijk geweld of seksueel misbruik was de lockdown eindeloos en verschrikkelijk. ‘We vrezen echt dat seksueel misbruik de afgelopen tijd alleen maar vaker en extremer is geworden. Kinderen konden simpelweg geen kant op.’  En dus ook niet meer ontsnappen aan de dader.

Overleven

Kim en haar team van ervaringsdeskundigen weten maar al te goed hoe verschrikkelijk alleen slachtoffers zich kunnen voelen. Zelf werd Kim als kind emotioneel verwaarloosd en later misbruikt door een buurman. Inmiddels zet ze die ervaringen in om kinderen in dezelfde situatie te helpen. ‘Veel kinderen zijn tijdens de lockdown alleen maar bezig geweest met overleven. Ze konden niet even naar school, naar de juf, even bijtanken bij oma. Niks.’

Wees sensitief

Ze hoopt dat het scholen daarom niet meteen met volle vaart inzetten op de schoolresultaten. ‘Ik begrijp dat er zorgen zijn, ook bij ouders, over schoolresultaten, maar geef leerlingen ook de ruimte. Wees sensitief, ga het gesprek aan met de klas. Veel kinderen hebben de afgelopen weken voortdurend onder hoogspanning gestaan.’ Ze hoopt dat dit onderwerp deze week al bij scholen op de agenda staat. ‘Bespreek in het team mogelijke signalen, leg nu al lijntjes met wijkteam.’

Investeer in contacten

Het is volgens haar belangrijk dat professionals – dus ook onderwijs, wijkteams, specialisten – elkaar weten te vinden en elkaar kennen. ‘En dan niet alleen wanneer er sprake is van een crisis. Nee, juist eerder. Investeer in die contacten. Ik hoop dat wijkteams dat ook doen. We weten met z’n allen dat een hoop kinderen het heel zwaar hebben gehad, wees proactief en benader scholen zelf.’

Golf aan nieuwe aanmeldingen

De pedagoge vreest een golf aan nieuwe aanmeldingen bij wijkteams. Heel veel seinen staan in deze tweede lockdown al op rood. De crisisdiensten lopen over, het aantal suïcidemeldingen onder jongeren neemt toe. En ook de Kindertelefoon trok vorige week nog aan de bel.  Tijdens de tweede lockdown belden meer kinderen met emotionele problemen dan tijdens de eerste in maart. Het aantal gesprekken over zelfdoding, depressie en eenzaamheid nam de afgelopen weken flink toe. ‘En dat zijn de kinderen die kunnen én durven te bellen.’ Voor sommige kinderen zijn de afgelopen weken als een eindeloze gijzeling geweest’, zegt Van Laar. ‘Weet je, ik weet zelf niet of ik destijds zo’n lockdown overleefd had en dat gevoel heeft eigenlijk heel ons team. Maar ik hoop echt dat meer kinderen die het thuis zwaar hebben gehad, nu toch de eerste stap durven te zetten en beginnen te praten.’

Reddingsreflex

Ze waarschuwt hulpverleners en leerkrachten om bij zo’n gesprek niet meteen in de reddingsreflex te schieten. ‘Natuurlijk iedereen wil dat er zo snel mogelijk een einde komt aan kindermishandeling of misbruik, maar luister eerst goed naar slachtoffer zelf.’ Dat is precies wat Kim en haar teamgenoten bij sessies met professionals elke keer weer benadrukken. Hun persoonlijke verhalen maken keer op keer indruk. Ook bij professionals. ‘Dat verbaast me soms zelf ook, maar hulpverleners zijn vaak heel druk en zien het hele plaatje niet. Zij horen nu van ons hoe iemand het verschil kan maken. Pas nog zei een hulpverlener; “Door jouw verhaal is mijn vlammetje weer feller gaan branden”. Daar doen we het voor.’ En dát vlammetje hebben heel veel kinderen nu keihard nodig, zegt Kim. ‘En vergeet niet, je hebt als slachtoffer maar één iemand nodig die je echt ziet.’