Je Lijf, je Lief! is een lesprogramma voor eerste- en tweedejaarsleerlingen uit het praktijkonderwijs, jongeren tussen de dertien en vijftien jaar. Kristin Janssens, projectleider preventie en aanpak (seksueel) grensoverschrijdend gedrag bij Movisie : ‘Het lesprogramma helpt moeilijk lerende jongeren en jongeren met een licht verstandelijke beperking met het herkennen en respecteren van seksuele wensen en grenzen. Van zichzelf, maar ook van anderen.’

Risicogroep

Volgens Janssens is het van belang dat er juist voor deze doelgroep een interventie bestaat die effectief is. ‘Het is bekend dat deze groep jongeren meer risico loopt om eigen grenzen te overschrijden, maar ook die van anderen. Het is dus een kwetsbare doelgroep.’ Daarnaast was er onder docenten behoefte aan een interventie die in gaat op de vraag hoe je met elkaar omgaat en elkaar respecteert. Janssens: ‘De interventie wordt heel dankbaar ontvangen. Er zijn veel scholen die er nu al mee aan de gang willen, ook al zitten we nog in de proefperiode.’

Wensen en grenzen

Je Lijf, Je Lief! bestaat uit vijf lessen van ongeveer een uur. Iedere les heeft een ander thema. Zo leren de jongeren onder meer hoe ze hun eigen wensen en grenzen kunnen herkennen en aangeven, hoe ze de grenzen en wensen van een ander kunnen herkennen en respecteren en hoe ze om kunnen gaan met groepsdruk. Janssens: ‘De methode houdt rekening met de kenmerken van de doelgroep: ze leren moeilijk, hebben veel behoefte aan herhaling, zijn visueel ingesteld en het mag niet saai worden.’ Om dit thema goed te kunnen behandelen in de klas, in een gemengde groep, worden voorafgaand aan iedere les de randvoorwaarden en veiligheidsafspraken genoemd.

De Databank Effectieve interventies huiselijk geweld en seksueel geweld van het ministerie van VWS en Movisie is hier te vinden. Bekijk voor meer interventies ook de databank Effectieve Sociale Interventies.

Herhaling, dynamiek en visuele ondersteuning

De interventie sluit aan bij de doelgroep door veel te herhalen en visueel te ondersteunen. Zo wordt elke les bijvoorbeeld afgesloten met een samenvatting en elke volgende les wordt begonnen met diezelfde samenvatting. Er is zoveel mogelijk afwisseling en dynamiek gecreëerd en er wordt veel nadruk gelegd op oefenen. Janssens: ‘Ook zijn er filmpjes, strips en picto’s  in het programma opgenomen die zorgen voor visuele ondersteuning. Elke les worden deze visuele onderdelen afgewisseld met oefeningen en theorie.’

Stripverhaal

Een voorbeeld is een stripverhaal waarin een meisje tegen een vriendin verteld dat ze verliefd is. De jongen waar ze een oogje op heeft, wil seks met haar, maar zij twijfelt of ze dat wel wil. Haar vriendin adviseert om het maar gewoon te doen, anders wil hij haar misschien niet meer. Na het lezen van de strip gaan de leerlingen, onder begeleiding van de docent, met elkaar in gesprek over de strip. Ze bespreken bijvoorbeeld wat het meisje tegen haar vriendin zou kunnen zeggen, wat de leerlingen zelf zouden doen als een vriend of vriendin zou zeggen dat ze iets moeten doen wat ze eigenlijk niet willen en in welke situaties ze het zelf moeilijk vinden om naar hun eigen grenzen te luisteren. Tot slot wordt besproken welke keuzes het meisje heeft en wat deze voor gevolg hebben.

Implementeren

Je Lijf, Je lief! zit nu in een proeffase. Janssens: ‘Movisie heeft de interventie ontwikkeld samen met GGD Amsterdam. We zitten nu in een driejarig traject waarin we het lesprogramma verder onderbouwen en ontwikkelen. Hierbij werken we samen met zes GGD-en en testen we de interventie in verschillende steden. Eind 2017 is het onderzoekstraject afgelopen en kunnen we de interventie waar nodig verbeteren zodat we in 2018 landelijk een definitieve versie kunnen implementeren.’