‘Kinderen vormen een kwetsbare groep. Wanneer er huiselijk geweld plaatsvindt, kun je ervan uitgaan dat kinderen daar altijd meer van meekrijgen dan de ouders denken. Ook al hebben ze het geweld misschien niet gezien en gehoord, ze voelen wel de spanning, stress en daarop volgende crisis. Daarom moet er in de vrouwenopvang ook aandacht zijn voor kinderen. Dat kan met Veerkracht.’ Dat zegt Netty Jongepier, senior adviseur bij Van Montfoort, die de interventie samen met Federatie Opvang en de vrouwenopvang ontwikkelde.

Meegenomen

Niet alleen voor moeders, ook voor kinderen is de komst naar de vrouwenopvang heftig. Ze moeten weg uit hun eigen huis moeten hun vader, familie, school en vriendjes missen. Ineens is alles weg. Jongepier: ‘Vaak weten kinderen niet waarom dit nodig is en wat er gaat gebeuren. Daarbij richt de vrouwenopvang zich primair op de moeders. Tot voor kort werden kinderen vaak gezien als “meegenomen”.’ Dat veranderde de laatste jaren wel, maar hoe er aandacht werd besteed aan kinderen, verschilde per locatie. Vaak werden bijvoorbeeld activiteiten en gespreksgroepen voor kinderen aangeboden. Maar een basis ontbrak.

De afgelopen jaren zijn dankzij  het stimuleringstraject ‘Samen op weg naar effectievere interventies huiselijk en seksueel geweld’ zestien organisaties aan de slag gegaan met de kwaliteitsverbetering van hun interventie, zowel inhoudelijk als qua beschrijving. Dankzij dit traject is er nu meer inzicht in de werking van hun aanpakken. Deze interventies zijn gebundeld in de Databank Effectieve interventies huiselijk geweld en seksueel geweld. Bekijk voor meer interventies ook de databank Effectieve Sociale Interventies.

Basismethodiek

‘Veerkracht is echt een basismethodiek bedoeld voor kinderen van nul tot achttien. In de methode wordt beschreven hoe je de intake doet, hoe je kinderen kunt screenen, een bijpassend veiligheids- en actieplan maakt en hoe je kinderen kunt blijven volgen. Daarbij hebben de ouders een belangrijke rol. Medewerkers nemen de verantwoordelijkheid niet over van ouders, maar ondersteunen de ouders zodat zij zelf hun kind veiligheid en ondersteuning kunnen bieden. Binnen de methode kunnen allerlei activiteiten passen die de instellingen al hebben en verder kunnen ontwikkelen. In principe geeft Veerkracht vooral richtlijnen die aangeven waar je rekening mee moet houden.’

In beeld

Het idee achter de methode is dat medewerkers in de vrouwenopvang leren wat ze moeten doen om te zorgen dat de kinderen in beeld zijn en ze de zorg en aandacht krijgen die ze nodig hebben. Jongepier: ‘Hoe logisch dit ook klinkt, dat was het niet. Voor de komst van Veerkracht gebeurde dit niet structureel en was het verschillend per instelling of er wel of geen aandacht was voor kinderen. Nu is het de bedoeling dat kinderen vanaf het begin in beeld zijn, dat alles wat er gebeurt ook bekeken wordt vanuit perspectief kind en dat het kind, waar mogelijk, bij het traject wordt betrokken.’

Eyeopener

Een evaluatieonderzoek naar de inzet van Veerkracht leverde een mooi resultaat op. Jongepier: ‘Instellingen gaven aan dat het belangrijk is dat ze de kinderen nu in beeld hebben. Ze zijn zich dankzij Veerkracht bewuster van de kinderen. Ook voor de ouders is het een eyeopener. Zij realiseren zich beter wat hun kind heeft meegemaakt en wat dat betekent voor het kind.’ Verder blijkt uit de evaluatie onder meer dat medewerkers sneller en beter zicht hebben op wat het kind nodig heeft. Is er extra hulp nodig? Dan wordt deze sneller ingeschakeld dan voorheen.

Aansluiten bij wensen kind

Ook bij Vrouwenopvang Rosa Manus is enthousiast gereageerd op de nieuwe methode. Hulpverlener Mariette Maas: ‘We zien en horen kinderen nu veel meer, waardoor je vanzelf meer gaat redeneren vanuit het perspectief van een kind. Eén keer per week besteed ik aan elk kind echt aandacht. Even een spelletje, voetballen of kleuren. Onderwijl of daarna praten we. Wil het kind bijvoorbeeld zijn vader zien? Of juist per se niet? Het gaat om aansluiten bij de wensen van een kind. Soms wil een kind meer aandacht van zijn moeder. Of gewoon een keer naar de bioscoop. Met die signalen gaan we aan de slag. Het werkt. Laatst zei een tiener die wegging: je hebt me serieus genomen, ik kon altijd bij je terecht. Vóór Veerkracht zou een kind daar niet spontaan mee zijn gekomen.’

Mooie stap

Inmiddels wordt de methode ingezet bij twee derde van de vrouwenopvang instellingen. De mate waarop Veerkracht nu wordt gebruikt, verschilt per instelling. Jongepier: ‘Maar het belangrijkste is dat de geest van Veerkracht al heel goed is opgepakt. Ook als instellingen bijvoorbeeld vanwege gebrek aan financiële middelen niet alles uit de methode kunnen doen, zien we dat wat ze wél doen heel erg vanuit de bedoeling van Veerkracht is. En dat is al een hele mooie stap.’

In het eerste deel van deze serie werd de interventie Je Lijf je Lief! besproken. Deze interventie helpt leerlingen op het praktijkonderwijs met het herkennen en respecteren van seksuele wensen en grenzen. Van zichzelf, maar ook van anderen. Lees meer >>