‘De extremen lijken het nieuwe normaal te worden’, aldus de koning in zijn kersttoespraak. Hij verwoordde het onbehagen dat met de aanstaande verkiezingen mogelijk een kookpunt bereikt. Dat we in Nederland samenleven is niet vanzelfsprekend. Sterker nog, het wordt wellicht steeds minder. Deze spanning in onderwerp van gesprek met Marcel Spierts, kenner en onderzoeker van het sociaal domein.

Zwakste belang

Werkt de sociaal werker eigenlijk ook voor de PVV-stemmer? Zonder meer, zegt Spierts. ‘Het gaat er in hun werk in wezen om mensen tot hun recht te laten komen, het gaat erom dat je opkomt voor het zwakste belang. Het gaat ook om inclusie van iedereen in de omgeving waar jij werkt. En om sociale cohesie, om respect voor diversiteit. Daar hoort de PVV-stemmer dus ook bij.’

Het gaat er niet om dat gemeenten het nu voor het zeggen hebben in plaats van het rijk. Het gaat er om dat professionals anders gaan werken. ‘We hebben geen experts nodig, maar mensen met zelfrelativering en humor.’ Lees meer >>

Provoceren

Volgens Spierts is het met name belangrijk dat een sociaal werker geen partij kiest voor de ene of de andere kant, maar er juist tussen gaat staan. ‘Sociaal werk heeft een dieppolitieke dimensie. Hij is in mijn optiek een democratische professional, in die zin dat hij geen vooringenomen standpunten heeft, maar verschillende waarden en meningen laat botsen. Zorgt dat de verschillen op tafel komen in plaats van dat die worden weggeduwd, onder het tapijt worden geveegd. Desnoods provoceer je zelfs. Je kunt, denk ik, zeggen dat sociaal werkers dat in de afgelopen decennia te weinig hebben gedaan.’

Conflict aangaan

Spierts vindt dan ook dat sociaal werkers vaker het conflict aan moeten gaan. ‘Democratie gaat over strijd en conflict is daar een onderdeel van. Waarbij je natuurlijk wel kunt borgen dat het niet uit de hand loopt.’ Van oudsher mogen sociaal werkers dat democratische conflict tot hun werkveld rekenen. Ze werken vanuit gelijkwaardigheid van betrokkenen aan oplossingen voor meer en minder alledaagse maatschappelijke conflicten. Andersdenkenden elkaar laten tegenkomen en samenwerken, kritisch leren denken en luisteren en leren verantwoordelijkheid te dragen. ‘Het behoort tot het DNA van het sociaal werk. Maar dat is inmiddels diep weggestopt. Het gaat erom hoe je het weer in the lead krijgt. Want veel werkers bezitten deze kwaliteiten nog steeds.’

Lees het hele artikel in het Zorg+Welzijn magazine van januari/februari.