Een 16- of 17-jarige jongere zonder startkwalificatie die geen onderwijs volgt? In dat geval kan de leerplichtambtenaar de Sociale Verzekeringsbank (SVB) vragen om ouders het recht op kinderbijslag te ontzeggen. Sinds kort mag dat via de wet, zo schrijft staatssecretaris Marja van Bijsterveldt (Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) op 18 maart aan de Tweede Kamer in een voortgangsbrief.

Dwang
‘Ik kan me voorstellen dat dit één van de maatregelen is om de dwang op spijbelaars en hun ouders verder op te voeren’, zegt Kees Bakker, pedagoog en voorzitter van de raad van bestuur van het de Nederlands Jeugdinstituut (NJi). Hij noemt de maatregel ‘eenzijdig’. ‘Kijk eens naar de Zembla-uitzending van zondagavond over de situatie op mbo-scholen. Zowel veel scholieren als docenten vinden die zorgwekkend’, zegt hij. ‘Er vallen veel lessen uit, soms hele blokken, en de scholen zijn zo groot als fabrieken. Veel scholieren en studenten lopen er verloren rond, raken gedemotiveerd en blijven weg.’

Kleine scholen
Als je wilt dat er minder wordt gespijbeld, is het ook nodig dat de kwaliteit van het middelbaar beroepsonderwijs verbetert, vindt Bakker. ‘Voorbeelden van kleine scholen laten zien dat de relatie tussen docenten en leerlingen daar veel beter is. Iedereen kent elkaar. Als er lessen uitvallen, vangen collega-docenten die uren op. Er wordt ook veel minder gespijbeld. Er zijn dus nog wel andere maatregelen te bedenken. Bijvoorbeeld die ook te maken hebben met de organisatie van het onderwijs.’

Overlast
Ingrijpen in de portemonnee van de ouders, zo weet Bakker, is ook al eens voorgesteld door burgermeesters om de overlast van jongeren op straat aan te pakken. ‘Zeker bij oudere kinderen is het de vraag of de ouders nog wel zoveel invloed op hun kinderen hebben’, zegt hij. ‘Van het straffen van de ouders moet je dus niet te veel verwachten.’

Logica
De redenering bij het inhouden van kinderbijslag bij spijbelaars, is dat dit geld is bedoeld voor alle kinderen tot achttien jaar, omdat zij allemaal naar school gaan. ‘Is dat niet zo, dan doe je als jongere kennelijk iets anders. Dan werk je bijvoorbeeld en hoeven je ouders dus ook geen kinderbijslag te krijgen’, zegt Bakker. ‘Puur formeel zit er wel logica in, maar spijbelen heeft niet alleen met de leerling te maken. Er is ook een school bij betrokken. Dan is het dus ook de vraag of die de jongere voldoende motiveert, stimuleert en begeleidt.’

Bevriezen
In het schooljaar 2008/2009 registreerde het ministerie 12 procent meer spijbelaars dan het jaar ervoor. Volgens Van Bijsterveldt betekent dat niet dat het schoolverzuim toenam, maar dat scholen het spijbelen beter registreerden.
De Eerste Kamer keurde in maart het wetsvoorstel goed om bij de ouders van spijbelende 16- en 17-jarigen de kinderbijslag te bevriezen. Onder meer de ChristenUnie, CDA, PvdA, VVD, D66 en SP stemden voor. De aanpak vereiste een aanpassing van de Algemene Kinderbijslagwet en de Leerplichtwet.

Meer nieuws in uw inbox? Klik hier voor de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Voor meer achtergronden en opinies, neem hier een abonnement op Zorg + Welzijn Magazine.

Bron: Foto: Lex van Lieshout/ANP