Dat constateren Gerard Wiegers, hoogleraar religiestudies aan de Universiteit van Amsterdam, en Edien Bartels, antropologe aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. ‘De rituelen passen zich aan aan de omgeving hier, ze voegen zich naar de Nederlandse omstandigheden’, aldus Wiegers. Hij ziet dat als onderdeel van ‘een proces van institutionalisering van de islam in een Nederlandse, seculiere omgeving’.
Evenementen
De ramadan begint woensdag. In de weken daarna organiseren moslims tal van evenementen waarbij ook niet-moslims welkom zijn. De stichting Islam en Dialoog komt met een Ramadantent op het Schouwburgplein in Rotterdam. In Den Haag houdt de stichting Iedul-Fitr een stadsiftar. Het meest grootschalige evenement is waarschijnlijk het Ramadan Festival. Dat reist onder meer met een bus door het land om feestelijke activiteiten te organiseren. Verder bestaat het uit allerlei andere bijeenkomsten, zoals een iftar op de Dam in Amsterdam.
Familieritueel
Twintig, dertig jaar geleden bestonden zulke evenementen niet. ‘Toen was de beleving van het ritueel veel meer naar binnen gericht’, zegt Wiegers. En de viering van ramadan is ook anders geworden dan in de landen waar Nederlandse moslims oorspronkelijk vandaan komen. Bartels: ‘De meerderheid is daar moslim. Dan hoef je geen toenadering te zoeken tot niet-moslims.’ Volgens haar is de vastenmaand in Marokko bijvoorbeeld meer een familieritueel.
Felle kritiek
Wiegers stelt vast dat islamitische studentenverenigingen als een van de eerste gezamenlijke iftars organiseerden. Later ging de inmiddels opgeheven organisatie Islam en Burgerschap dat op nationaal niveau doen. De felle kritiek op de islam van de afgelopen jaren droeg bij aan de verandering. Wiegers: ‘De behoefte is ontstaan om te laten zien: wie zijn we eigenlijk?’
Religieuze karakter
De nieuwe manier van vieren vloeit echter ook voort uit het karakter van de vastenmaand. Daarin staan zaken als het delen van voedsel met anderen en aandacht voor je naasten centraal. ‘Het is wel een ontwikkeling die in die lijn past’, zegt Bartels. Overigens zijn volgens de antropologe waarschijnlijk niet alle moslims blij met deze verandering. ‘Misschien vindt een aantal echt vrome moslims het geen plezierige ontwikkeling. Ze zeggen dat het echte religieuze karakter van de ramadan af gaat. Zij trekken zich terug.’
Meer nieuws in uw inbox? Klik hier voor de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Voor meer achtergronden en opinies, neem hier een abonnement op Zorg + Welzijn Magazine.
Volg Zorg+Welzijn op Twitter >>
Bron: ANP/Foto: ANP/Evert Elzinga
