Eén tot anderhalf miljoen huishoudens in Nederland hebben volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau te maken met problematische schulden. Ook al komen zij in contact met schuldhulpverleners, de problemen blijken niet altijd gemakkelijk op te lossen. Cliënten lijken snel op te geven of boos te worden, komen afspraken beloftes niet altijd na en blijken weinig flexibel. Ondanks dat in deze gevallen vaak geconcludeerd wordt dat een cliënt niet geholpen wil worden, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek iets anders: mensen zijn pas in staat om iets aan te pakken, als de stress onder controle is.

Stress

Wie schulden heeft, heeft vaak ook te maken met stress. En stress kan ervoor zorgen dat het heel moeilijk wordt om problemen doelmatig aan te pakken, prioriteiten te stellen en impulsen te controleren. Dat betekent dus eigenlijk dat juist de vaardigheden die mensen nodig hebben om uit de schulden te komen, door de stress niet benut kunnen worden.

Mobility Mentoring

In de methode Mobility Mentoring wordt daarom eerst de stress zelf aangepakt. Samen met een mentor stelt de cliënt een stappenplan op dat zich richt op verschillende gebieden zoals geld, huisvesting en gezondheid. Bij al die gebieden staat in het stappenplan het wegnemen van stress centraal. En dat blijkt te werken. Zo goed zelfs, dat twee Amerikaanse staten (Massachussetts en Washington) Mobility Mentoring zelfs verplicht stellen bij de aanbesteding van sociale projecten.

Integrale toegang

Ook in Nederland is er veel interesse in de methode. Platform 31, het Gilde en Hogeschool Utrecht gaan de implementatie hiervan begeleiden. Als pilotgemeente kozen zij Alphen aan den Rijn. Saskia Brandt-van Sisseren, afdelingshoofd Bestuur en Concern bij de gemeente Alphen aan den Rijn: ‘Voor het uitvoeren van de pilot is specifiek voor Alphen aan den Rijn gekozen omdat in onze gemeente de toegang tot de sociale dienstverlening integraal is georganiseerd.’

Meervoudige vraagstukken

De medewerkers van de gemeente zijn blij dat ze de kans krijgen om als eerste Nederlandse gemeente aan de slag te gaan met deze methode. Brandt-van Sisseren: ‘We hebben de ambitie geformuleerd om met name inwoners met meervoudige vraagstukken beter te bereiken en hen sneller vooruit te helpen. Het verweven van Mobility Mentoring in onze dienstverlening kan daar goed bij helpen.’

Zelfredzaamheid

Ook Nadja Jungmann, lector Schulden en Incasso aan de Hogeschool Utrecht, is enthousiast over de methode, zo laat ze weten aan de NOS. ‘Door zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid centraal te stellen, zijn we de afgelopen jaren steeds meer van kwetsbare mensen gaan vragen. Professionals merken dag-in-dag-uit dat het te veel is. Hulpverleners moeten deze groep veel meer aan de hand meenemen. Dat kan met Mobility Mentoring, dat in principe een beetje te vergelijken is met opvoeden. Maar bij opvoeden is er een machtsverhouding. Bij Mobility Mentoring is die er niet. De deelnemer stelt zelf de doelen die hij wil behalen. De mentor ondersteunt hem daarbij. Bijkomend voordeel is dat Amerikaanse kosten-baten-analyses uitwijzen dat je onderaan de streep geld verdient. Je investeert in meer gesprekken met klanten, maar bent uiteindelijk minder kwijt aan gezondheidszorg en uitkeringen omdat je ze blijvend helpt.’

Evaluatie

Alphen aan den Rijn start in het voorjaar met de toepassing van de methode. In eerste instantie worden medewerkers getraind en wordt bekeken hoe de methode het beste vertaald kan worden naar een werkbaar instrument voor de gemeente. Van september tot en met december gaat de pilot vervolgens daadwerkelijk van start. Brandt-van Sisseren: ‘Met deze pilot hopen we drie belangrijke resultaten te bereiken. Zo willen we de met groep die bereikt wordt sneller betere resultaten boeken, uitval terugdringen en groepen die momenteel moeilijk bereikt worden vaker bereiken. Uit een evaluatie die gepland staat in de eerste helft van 2019 moet blijken of het experiment succesvol is en een vervolg krijgt.’