‘Als ik je goed begrijp, dacht je afgelopen zaterdag toen je ons belde, dat we niet bereikbaar zouden zijn,’ zegt consultant Edy Eland van Solutions. Jara Meijer (49), grondstewardess, knikt. Meijer zit met haar rug naar het raam ongeduldig met haar vingers te knippen. Voor haar een glas whisky en een stompje van een smeulende sigaret. Ze had stilletjes gehoopt dat ze Solutions in het weekend niet aan de lijn zou krijgen. En dan had ze toch aan haar zelf en haar man haar goede wil getoond.

In de nacht van vrijdag op zaterdag was Jara Meijer bij kennis gekomen op een bank in het Vondelpark in Amsterdam, met naast haar een zwerver die haar parelketting droeg. Hoe ze op die bank was beland, wist ze niet. Wel kon ze zich nog herinneren dat ze diezelfde ochtend het huis had verlaten om boodschappen te doen. Bij thuiskomst confronteerde haar partner haar met een folder van afkickbureau Solutions. Als ze niet iets deed tegen haar verslaving, ging hij bij haar weg.

Eland windt er geen doekjes om. Meijer is zwaar alcoholist en als ze zich niet laat helpen ‘verzuipt’ ze zichzelf en gaat ze dood. ‘We hebben een programma dat je helpt van je verslaving af te komen. Stem je daar mee in, dan kun je binnen 24 uur in een kliniek in het Duitse Schwarzwald zitten en ben je over een maand clean terug in Nederland. En is er een basis gelegd om de onderliggende problematiek inzichtelijk te krijgen.’

Ontgiften

Nederland kent ongeveer veertig verslavingszorgklinieken. Toch doet maar een klein percentage van het aantal verslaafde mensen is een beroep op deze zorg. ‘Verslavingszorg in Nederland is traditioneel voor een groot deel gericht op kansarmen en sociaal zwakkeren,’ aldus Eland. Samen met Don Schothorst richtte ze twee jaar geleden Solutions – voluit: Solutions Addiction Treatment Consultants – op. Eland en Schothorst waren zelf managers die respectievelijk aan drank en aan coke verslaafd waren.

Volgens Eland zoekt van de 850 duizend mensen met een zwaar alcoholprobleem nog geen twaalf procent hulp bij bestaande instanties. ‘In de jaren ’70 wilde men mensen die drugs gebruikten uit de criminaliteit houden. Juist om de maatschappelijke kosten te reduceren. Hierdoor is ook het zogenaamde “geitenwollensokkenimago” opgebouwd. De behandelingen en methodieken zijn erop gebaseerd om mensen opnieuw een dagritme en structuur te geven. Hen wordt heel praktisch geleerd weer voor zichzelf te zorgen. Echter veel mensen spreekt deze aanpak totaal niet aan. Een succesvolle therapie staat of valt wanneer mensen zich juist kunnen identificeren met lotgenoten.’

Solutions is daarom een initiatief gestart met een geheel andere uitstraling. Een team van artsen, psychiaters, psychologen en adviseurs staat dag en nacht klaar voor de patiënt. Binnen afzienbare tijd wordt een plan van aanpak opgesteld. Iemand kan thuis behandeld worden, maar het kan ook inhouden dat de patiënt naar een van de vele privé-klinieken in het buitenland moet. ‘Mensen die bij ons aankloppen, hebben vaak ook niks met de bestaande Nederlandse verslavingsklinieken of ze ontkennen in eerste instantie de verslaving die ze hebben. Hoe hoger iemands positie is, hoe sterker diegene vaak ontkent dat hij een probleem heeft.’

Een belangrijke pijler van de aanpak van Solutions is dat ze snel handelen. Eland: ‘Het moment is ongelooflijk belangrijk. Als mensen zover zijn dat ze zeggen “Ik wil hulp”, dan moet je dat ook gelijk kunnen bieden. Binnen 24 uur maken wij een afspraak. Dertig procent van de mensen haakt namelijk af als ze pas over enkele weken geholpen wordt.’

Dat ervoer ook Björn Kouwenberg, 44 jaar, commercieel manager. Na een avondje stappen werd hij in zijn auto aangehouden door de politie. Hij had veel te veel gedronken en kon gelijk zijn rijbewijs inleveren. ‘Ik dankte God dat ik niemand had aangereden. Ik ben naar de huisarts gegaan en heb gezegd dat ik te veel dronk en wilde stoppen,’ vertelt Kouwenberg. ‘Deze raadde mij aan contact op te nemen met een consultatiebureau voor alcohol en drugs.’ Daar is Kouwenberg ook naar toe gegaan. ‘In totaal ben ik er drie en een half keer geweest. Toen dacht ik: “Wat jullie me vertellen, kan ik zelf ook”. Een keer in de week een uurtje praten, niet to the point komen, maar er een beetje omheen draaien. Zo van: “Hoe voel je je en hoe gaat het”. Nou, natuurlijk ging het goed. Ik dronk niet meer. Ik kon tot op de minuut vertellen hoe lang ik niet gedronken had. Dat praten alleen had voor mij geen toegevoegde waarde. Een half jaar heb ik toen niet gedronken. Ik dacht: “Zie je wel, ik kan het wel. Ik kan rustig weer een biertje nemen. Na een week bleek dat ik nog steeds verslaafd was. Ik dronk in een week meer dan ik voordien ooit gedronken had.’

Het waren de broers van Kouwenberg die hem in contact brachten met Solutions. ‘Toen ik te horen kreeg dat ik vier weken naar een kliniek in Zuid-Afrika moest, dacht ik “Nou Björn, pak het nu maar eens een keer goed aan”.’ Na vier intensieve weken waarin hij ontgift werd en veel over zichzelf leerde, keerde Kouwenberg terug in Nederland en kwam terecht in het ‘aftercare-programma’ van Solutions.

Eland: ‘Als een cliënt terugkomt uit de kliniek, starten we direct met een intensief nazorgtraject. Dit is een uiterst belangrijke fase in het herstel. In samenspraak met de cliënt bepalen we hoe dit traject het best kan worden ingevuld in het “nieuwe” leven. Naast de individuele gesprekken met de counselor kan men ook deelnemen aan groepssessies, waarin de ervaringen met andere cliënten kunnen worden gedeeld.

Volgens Eland besteedt men in de reguliere zorg veel te weinig aandacht aan de nazorg. ‘Het komt zo vaak voor dat mensen na een ontgiftingskuur gewoon weer op straat komen. Binnen twee dagen gebruiken ze weer. Dat gebeurt allemaal wel met gemeenschapsgeld. Ik vind dat dat heel anders ingericht zou moeten worden. Het is juist van groot belang mensen zorgvuldig te ondersteunen als ze afgekickt zijn. Eigenlijk begint het traject dan pas echt.’

Intensief

Voordat Eland en Schothorst twee jaar geleden Solutions startten, bezochten zij in een half jaar tweehonderd klinieken binnen en buiten Europa op zoek naar goede samenwerkingspartners. ‘De intensiteit van de behandeling in de klinieken waarmee wij werken, is onvergelijkbaar met een behandeling in Nederland. Hier zijn de verslavingsziekenhuizen en psychiatrische instellingen vrijwel volledig gescheiden. Bij onze programma’s is de psychiatrische zorg en verslavingszorg juist volledig geïntegreerd.’

Niet alleen wordt intensief met de patiënt gewerkt, ook betrekt Solutions de omgeving van de patiënt bij het behandelingsplan. Eland: ‘Gelijk vanaf de beginfase leert de omgeving dagelijkse patronen en dieper liggende drijfveren herkennen en doorbreken. De naasten moeten ook uitgebreide vragenlijsten invullen die tijdens de therapiesessies in de klinieken worden gebruikt. Een heel krachtig instrument.’

Volgens Eland hoeft het prijskaartje dat er bij Solutions aan hangt geen bezwaar te zijn. ‘Je hoeft bij ons echt niet over idioot veel geld te beschikken. Het gaat om keuzes. Je kunt ook zeggen: “Nou, dan koop ik geen camper. Ik wil die investering van een paar duizend euro nu in mezelf doen”.’
Solutions is druk bezig verzekeraars te vinden die de kosten van een behandeling zouden willen dekken. ‘De meeste polissen sluiten verslavingszorg uit omdat de AWBZ dit betaalt, maar er zijn wel steeds meer verzekeraars die de positieve resultaten van onze behandeling kennen en willen vergoeden. Op dit moment hebben wij 450 deelnemers op jaarbasis waarvan 85 procent nog steeds clean is. Men begint steeds meer het belang van vergoeding te onderkennen, want verslaving en de gevolgen daarvan kost de overheid zo een paar miljard op jaarbasis.’

Don Schothorst en Edy Eland willen ook een kliniek in Nederland neerzetten. Eland: ‘Dit is met name van belang voor mensen die bij een kliniek in het buitenland de taal en de afstand een barrière vinden. Het nadeel is wel dat de Nederlandse roddelpers zich dan gemakkelijk in de bosjes kan verschuilen om verhalen van bekende verslaafden publiekelijk te maken. We hebben nog wel zo’n twee tot drie jaar voorbereidingstijd nodig.’

Björn Kouwenberg vindt de keuze voor Solutions de beste investering die hij tot nu toe in zijn leven heeft gedaan. De tijd die hij vroeger gebruikte voor de drank, gebruikt hij nu voor een nieuwe studie. ‘Daarnaast ben ik een hobby begonnen. Ik spaar flessen port. Vanwege de etiketten.’ Kouwenberg hoopt dat dit nieuwe assortiment hobbyflessen ooit nog eens meer zal zijn dan de drankflessen die hij voor eigen consumptie gebruikte. ‘Maar dat zal nog wel een hele lang tijd duren,’ voegt hij er grijnzend aan toe.

De naam van Jara Meijer is om redenen van privacy gefingeerd