Als eerste regio lanceerde Zeeland vorige week een Suïcide Preventie Netwerk. Het doel is om mensen met suïcidale gedachten te herkennen en hun veiligheid en behandeling te verbeteren. Na Zeeland volgen nog zes andere regio’s.

Proeftuinen

Laeven: ‘Het ministerie van VWS heeft een subsidie toegekend aan 113-Online, een zorgaanbieder die zich richt op zelfmoordpreventie. Met deze subsidie heeft 113-Online een aantal proeftuinen laten ontstaan die aan de slag gaan om het aantal suïcides omlaag te brengen door middel van een Suïcide Preventie Netwerk. De proeftuin in Zeeland is de eerste die een aftrap gerealiseerd heeft.’ De aanpak van het Suïcide Preventie Netwerk is gebaseerd op de methoden die andere landen, zoals Canada en het Verenigd Koninkrijk, succesvol inzetten om de suïcidecijfers omlaag te brengen.

Impact

Laeven: ‘De impact van suïcide is heel groot. Het kan een hele familie en/of vriendenkring ontwrichten. Nabestaanden lopen ook een groter risico zelf psychische problemen te krijgen.  Bovendien is het aantal suïcides in Zeeland, en dan met name in Zeeuws-Vlaanderen, hoger dan gemiddeld in Nederland. We vonden het dan ook belangrijk om zo snel mogelijk te starten.’

‘Wie op oudere leeftijd suïcide pleegt, heeft vaak al op jonge leeftijd gedacht aan suïcide en soms ook pogingen gedaan. Wil je preventief werken, moet je dus vroeg beginnen.’ Lees meer >>

Schakels

De kartrekkers van het netwerk in Zeeland zijn de gemeenten, de GGD Zeeland, ggz-instelling Emergis en het CZW Bureau. Laeven: ‘Samen hebben we ketenpartners verzameld zoals huisartsen, politieagenten, scholen, wijkteams en kerken. Zij zijn belangrijke schakels in de keten om suïcide te voorkomen.’

Sluitende keten

De aanpak van het Suïcide Preventie Netwerk is gericht op vier pijlers: alles in en om de huisartsenpraktijk, publiekscommunicatie, de gatekeeperstraining voor het brede maatschappelijke middenveld en meer zicht krijgen op de risicogroepen. Laeven: ‘Als je kijkt naar het sluitend maken van de keten, zijn bijvoorbeeld huisartsen een belangrijke doelgroep. Uit onderzoek blijkt dat meer dan de helft van de mensen die suïcide pleegt of hier een poging toe doet,  in de maand daar voorafgaand bij de huisarts zit. De huisarts is dus een belangrijke schakel in de keten. We gaan daarom proactief een training aan huisartsen aanbieden waarin ze leren om vroegtijdig te kunnen signaleren en te weten hoe ze verder moeten handelen. Maar ook daarna moet de keten sluitend zijn. Als een huisarts iemand doorverwijst naar een crisisdienst, moet de patiënt daar ook de hulp krijgen die hij nodig heeft. We willen zeker weten dat de patient goed in beeld is, dat de suicidaliteit besproken wordt en de patient niet om wat voor reden dan ook wordt terugverwezen naar de huisarts.’

Publiekscommunicatie

Volgens Laeven is zelfmoord nog steeds een onderwerp waar een taboe op rust. ‘Mensen zijn geneigd om te bagatelliseren. Gaat het niet goed met iemand in je omgeving? Dan stel je voor om iets leuks te gaan doen en gaat het daarna vast beter. Maar zo werkt het natuurlijk niet.’ Daarnaast durven veel mensen het onderwerp niet aan te snijden uit angst om iemand op verkeerde gedachten te brengen. Laeven: ‘We willen het publiek  ervan bewust maken dat het juist goed is om erover te praten. Durf door te vragen en stel concrete vragen als je het vermoeden hebt dat iemand speelt met de gedachte aan zelfmoord. Dit helpt diegene om het erover te hebben. Mensen die denken aan zelfmoord, doen dit vaak omdat ze eenzaam en radeloos zijn. Als je met ze praat, kun je hulp bieden en zorgen dat iemand zich minder eenzaam voelt.’

Jan Mokkenstorm, psychiater en directeur van stichting 113-Online, heeft een duidelijke wens voor de toekomst. Een land zonder zelfmoord. En dat is haalbaar. Lees meer >>

Gatekeerperstraining

Het Suïcide Preventie Netwerk wil zich in de preventie van suïcide niet alleen richten op ketenpartners binnen de zorg, maar juist ook op partijen buiten de zorg zoals scholen, kerken, het UWV en maatschappelijk werk. Daarom is er ook een gatekeeperstraining ontwikkeld. Laeven: ‘De insteek van deze training is hetzelfde als de training voor huisartsen, namelijk hoe herken je signalen en hoe handel je als je deze signalen hebt opgemerkt. Deze training is heel erg geschikt voor sociaal werkers. Zij staan heel dichtbij de samenleving en kunnen snel signalen oppikken.’

Risicogroepen

Tot slot wil het Suïcide Preventie Netwerk meer zicht krijgen op de risicogroepen. Laeven: ‘We weten bijvoorbeeld al dat suïcide in Zeeland het meest voorkomt onder mannen tussen de 40 en 65 jaar. We willen nagaan wie er om deze mensen heen staan en welke partners we moeten benaderen om deze risicogroep goed in beeld te krijgen.’

Tips

Laeven erkent dat het niet altijd even gemakkelijk is om te zien wanneer iemand speelt met de gedachte aan suïcide. Maar krijg je als sociaal werker wel signalen, doe er dan iets mee. ‘Merk je bijvoorbeeld dat een cliënt zich begint af te zonderen, zich steeds eenzamer voelt of uitspraken gaat doen zoals “Iedereen is beter af zonder mij”, “Ik ben toch niks waard” of “Voor mij hoeft het allemaal niet meer”, dan moeten er in je hoofd alarmbellen afgaan. Biedt deze cliënt dan een opening om erover te praten. Vraag letterlijk of hij of zij weleens denkt aan zelfmoord. Vraag er desnoods de volgende dag weer naar en houdt dat lijntje even vast. Durf ernaar te vragen en erover te praten. Als je dat doet, kun je je cliënt helpen om zijn of haar leven weer op orde te krijgen.’

Collegiale overleglijn van 113-Online
Als vrijwilliger of zorgprofessional is het mogelijk om te overleggen met één van de psychologen van 113-Online over een verwijzing of met andere vragen. Bel 020-311 38 88. Kijk voor actuele spreekuurtijden op www.113online.nl.