Door Ellen van der Loo – Ouderen, niet-werkenden zonder uitkering (nuggers), parttimers en gehandicapte jongeren – iedereen moet aan de slag of zijn arbeidstijd uitbreiden. ‘De voorgenomen maatregelen kunnen een twijfelende werkgever over de streep trekken om een oudere aan te nemen’, zegt Roelf van der Kooij, woordvoerder van VNO-NCW.

Verrassing
Op het gebied van armoedebestrijding gaat het ministerie door op de ingezette weg: meer geld voor arme kinderen, meer vrijheid voor gemeenten om langdurige minima te ondersteunen, problematische schulden moeten worden teruggedrongen. Hier geen verrassingen. Nee, alle aandacht gaat uit naar de arbeidsparticipatie en hoe die omhoog kan gaan.

Prioriteiten
Twee prioriteiten staan centraal in de beleidsagenda: de arbeidsparticipatie moet groeien van 70 procent nu naar 80 procent in 2016; en 200.000 mensen extra moeten in deze kabinetsperiode aan de slag worden geholpen. Het kabinet presenteert een aantal maatregelen om dit te bereiken. Die maatregelen hebben bijna allemaal een financieel karakter. De werkgevers worden met premies overgehaald om bijvoorbeeld ouderen een baan te geven. En ook werknemers krijgen meer geld als zij meer of langer gaan werken. ‘Werk moet lonen’, zo noemt de beleidsagenda dat.

Werknemers
De werknemer die doorwerkt na de 62 jaar krijgt een zogenoemde doorwerkbonus. Dat is een belastingvoordeel dat afhankelijk is van inkomen en leeftijd. En werknemers die willen doorwerken na de 65 jaar kunnen de AOW later laten ingaan, met als resultaat een hogere uitkering.

Parttimers en nuggers
Het kabinet introduceert twee inkomensafhankelijke kortingen, voor parttimers en voor niet-uitkeringsgerechtigde werkzoekenden (nuggers). De kortingen moeten nuggers stimuleren om te gaan werken en parttimers om meer uren te gaan maken.

Jongeren
Jongeren tot 27 jaar die een uitkering aanvragen, krijgen een aanbod voor werk of scholing (werkleerplicht). Zij krijgen alleen nog een bijstandsuitkering als die opties voor hun niet haalbaar zijn. Ook in de Wajong komt de focus op werk te liggen. Voor extra ondersteuning en begeleiding naar werk geeft het kabinet 45 miljoen euro extra uitgetrokken.

Werkgevers
Om de werkgever te prikkelen ouderen in dienst te nemen worden loonkostensubsidies, no-riskpolissen en kortingen op de WW- en arbeidsongeschiktheidspremies ingezet. Zo krijgt een werkgever drie jaar lang een korting van 6500 euro als hij een 50-plusser aanneemt. Tegenover het in dienst houden van een werknemer van 62 jaar of ouder staat een premiekorting van 2750 gedurende drie jaar; en dat loopt na 2013 op tot 6500 euro per jaar. Bovendien kunnen werkgevers van UWV een loonkostensubsidie krijgen als zij iemand aannemen die langer dan een jaar een beroep doet op de WW of die (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt is.

Probaat middel
Werkgeversorganisaties VNO-NCW, MKB-Nederland en LTO Nederland reageren met instemming op de aankondigde plannen. Woordvoerder Roelf van der Kooij van VNO-NCW antwoordt desgevraagd: ‘Of dit beleid de arbeidsparticipatie daadwerkelijk verhoogt, zal moeten blijken. Maar financiële prikkels zijn een probaat middel om werkgevers over te halen te overwegen ouderen in dienst te nemen.’

Negatieve prikkels
Er zijn nogal wat negatieve prikkels die werkgevers ervan weerhouden om ouderen aan te nemen: ze zijn duur, zij hebben recht op allerlei ‘ontziemaatregelen’ als extra vrije dagen en afwijkende werktijden, en door de hogere salarissen is het ook een kostbare zaak om ze te ontslaan, zegt Van der Kooij. ‘Het is jammer dat die negatieve prikkels niet worden aangepakt in de nieuwe beleidsvoornemens. Maar de voorgenomen maatregelen als de no-riskpolis en premiekortingen kunnen een werkgever die twijfelt over de streep trekken. Dat in combinatie met een door de vergrijzing krappere arbeidsmarkt zal er meer en meer voor zorgen dat ouderen aan het werk kunnen gaan.’