Pas rond hun vierde of vijfde jaar beginnen kinderen te snappen dat anderen dingen kunnen denken die verschillen van wat zij zelf denken. In haar proefschrift onderzocht De Mulder of er een verband is tussen het inlevingsvermogen en de taalontwikkeling van het kind. De onderzoeker is werkzaam bij de faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Utrecht.

Ontwikkeling
De studie van De Mulder is een longitudinaal onderzoek. Op twee meetmomenten bekeek zij het taal- en inlevingsvermogen van vier- en vijfjarige kinderen. ‘Als je gegevens van twee meetmomenten hebt, kun je kijken of je de taalontwikkeling kunt voorspellen uit het inlevingsvermogen van het kind, of juist andersom’, legt de onderzoeker uit. ‘Uit de resultaten blijkt dat eerder taalvermogen het latere inlevingsvermogen voorspelt. Taalontwikkeling is dus belangrijk voor kleuters.’

Man naast paard
In de acht maanden tussen het eerste en het tweede meetmoment verbeterde bij de jonge kinderen het vermogen om zinnen te begrijpen, de woordenschat en het inlevingsvermogen. De Mulder: ‘De meest interessante bevinding is dat het begrip van zinnen als “zet de man naast het paard” en “plaats de kip achter het hek”, zinnen waarin een ruimtelijk voorzetsel voorkomt, voorspellend bleek voor het latere vermogen van een kind om zich in een ander in te leven.”

Andermans schoenen
Het idee daarachter is dat termen als ‘achter’, ‘voor’ en ‘naast’ verschillende perspectieven uitdrukken. ‘Afhankelijke van waar je staat, is de boom achter, voor of naast het huis. Begrijpen dat dit afhankelijk is van je eigen positie lijkt de basis voor het inlevingsvermogen’, vertelt de Mulder. ‘Het betekent dat je bijna letterlijk in andermans schoenen kunt staan. Je kunt je dan daadwerkelijk verplaatsen in het perspectief van de ander.’

Rijk taalaanbod
Dat taal belangrijk is voor de sociale ontwikkeling van het kind – en andersom – was al langer bekend. ‘Een rijk taalaanbod heeft dus voordelen. ‘Voorlezen heeft bijvoorbeeld een positief effect op de sociale ontwikkeling en de schoolrijpheid. Voorschoolse aandacht voor taalontwikkeling en aandacht besteden aan het taalniveau van kinderen kan sowieso nooit kwaad’, aldus De Mulder. ‘Maar het is ook weer niet zo dat het vreselijk misgaat met kinderen die woorden als “naast” of “achter” pas wat later begrijpen.’

De titel van het proefschrift is ‘De puzzelstukjes op hun plaats: De ontwikkeling van theory of mind en (mentale) taal’. Hannah de Mulder promoveert 4 maart aan de Universiteit Utrecht.  

Meer nieuws in uw inbox? Klik hier voor de gratis Zorg + Welzijn  Nieuwsbrief. Voor meer achtergronden en opinies, neem hier een abonnement op Zorg + Welzijn Magazine.

Volg Zorg+Welzijn op Twitter>>

Bron: UU