Yvette Cijntje is de drijvende kracht achter Kibra Barera, een Rotterdams project dat erop gericht is om via dramatische expressie de sociale vaardigheden van allochtone jongeren te vergroten. Toen de problemen rondom de integratie van Antilliaanse jongeren hun hoogtijdagen hadden, vroeg de deelgemeente Hoogvliet in Rotterdam om actie vanuit de Antilliaanse gemeenschap zelf.

Hulpverleners in de jeugdzorg moeten de gelegenheid krijgen om jongeren en hun gezin te leren kennen. Dan kan je veel beter bepalen wat er moet gebeuren dan met een gesprek van een uur met vervolgens de therapie erachteraan. Dat stellen enkele prominenten in de jeugdhulpverlening, waaronder Stan Meuwese van Defence for Children. Binnenkort presenteren zijn het manifest 'Zorgen over de Jeugdzorg'

De stad Rotterdam dacht vanaf 1999 in stadsetiquette het antwoord op asociaal en hufterig gedrag gevonden te hebben. Bewoners stellen in onderling overleg samenlevingsregels op en spreken elkaar daarop aan. Hoe staat het anno 2003 met deze sociale methodiek? Volgens een van de Rotterdamse opbouwwerkers is de reikwijdte beperkt. ‘Als er te veel problemen zijn als drugsoverlast of zwerfvuil, dan domineren die het gesprek.’

‘Jongerenwerk kan criminaliteit alleen voorkomen als werkers lang in wijk aanwezig zijn,’ stelt jongerenwerker Steve Monsanto. In de Utrechtse wijk Lunetten is hij zeven dagen per week, 24 uur per dag, bereikbaar voor jongeren en hun ouders. ‘Als ik moet kiezen tussen een jongen van achttien of van acht, kies ik die laatste. Die achttienjarige is werk voor politie en justitie, daar kan ik niks meer mee.’

Steeds meer winkels sluiten hun deuren in onveilig bevonden wijken. Volgens insiders een ernstig signaal van verval van de buurt. Maar, zo wordt gewaarschuwd, het ligt niet alleen aan de onveiligheid. Er is veel meer aan de hand. Hoe valt het tij te keren? Het grote probleem bij de verbeterplannen is het tempo, meent Rob Crassee van het OndernemersPlatform Stedelijke vernieuwing.

Migrantenorganisaties liggen onder vuur. Veel van hen dreigen hun subsidies te verliezen of worden gedwongen te fuseren. Forsa, het steunpunt voor Antillianen en Arubanen in Zuid-Holland, heft zichzelf per 1 juli echter zelf op. Nadat het steunpunt volgens directeur James Schrils stelselmatig is ontmanteld, gaat hij de discussie niet meer aan. 'Besef de pijn waar wij als professionele organisatie zitten.'

Hoe actief zijn gemeenten in het jongerenwerk? De gemeente Apeldoorn heeft ruim vijftig projecten in het leven geroepen, terwijl ze met ruim twintig instellingen samenwerkt om jongerenproblemen op te lossen en te voorkomen. Er is enthousiasme over haar regievoering. Alleen de samenwerking met Bureau Jeugdzorg wil niet vlotten. 'Maar de jeugdhulpverlening is volledig ontschot.'

De preventieve rol van het welzijnswerk in het bestrijden van criminaliteit lijkt niet meer dan een voetnoot in het veiligheidsdebat. Repressie krijgt de volle aandacht. Sjef van Gennip, directeur van de Maatschappelijk Ondernemers Groep, stoort zich daaraan. Ook stelt de welzijnssector zelf zich niet actief en vernieuwend genoeg op. 'Philips is toch ook geen zwart-wit televisies blijven maken?'

'Allochtonen trekken zich terug uit de samenleving en dat is gevaarlijk,' stelt Job Cohen (PvdA). De burgemeester van Amsterdam stelt zich kritisch op in het integratiedebat. Maar in plaats van 'zeggen wat voor de mond komt' houdt de huidige Amsterdamse burgemeester liever 'de boel bij elkaar'. Zorg + Welzijn sprak op 8 januari met Cohen over de rol van religie, moskee versus zelforganisaties en subsidiëring van sociaal-culturele activiteiten. 'Nu praten we elkaar de put in.'

Staatssecretaris Clémence Ross-Van Dorp is amper aan regeren toegekomen. Ze wilde werk maken van de modernisering van de AWBZ en deze maand had ze graag de nieuwe Welzijnsnota uitgebracht. Maar ze is alweer een paar maanden demissionair. Ross-Van Dorp blikt terug op haar beleidsterrein. Over vermaatschappelijking, de welzijnssector en de rol van het ministerie van VWS. ‘Ik ben allergisch voor mensen die roepen dat ze zonder extra geld niet kunnen samenwerken.’