Er zou een instelling moeten komen die verantwoordelijk is voor de zorg voor psychiatrische patiënten die zelfstandig wonen. Want het vormen van netwerken van organisaties die zich met deze mensen bezighouden, komt in de praktijk bitter weinig terecht. Dat stelt Rick Kwekkeboom, onderzoeker van het Sociaal en Cultureel Planbureau.

De reguliere buitenschoolse opvang staat nog maar mondjesmaat open voor kinderen met een verstandelijke handicap. Dat blijkt uit onderzoek van het Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn. Opvangorganisaties hebben last van koudwatervrees, samenwerking met zorginstellingen is er amper, veel ouders zijn huiverig en op beleidsmatig en financieel terrein bestaan nog veel onduidelijkheden. Loont het de moeite om deze vorm van integratie door te zetten?

'Het Dorp is volstrekt achterhaald. Eigenlijk is het belachelijk dat zulke grote instellingen nog nodig zijn,' stelt sectormanager Henny Blanke. De Arnhemse instelling, die 320 bewoners op haar terrein met negen straten heeft, is het Walhalla voorbij. Nieuwbouwflats, bedoeld voor met name niet-gehandicapten, deden onlangs al veel stof opwaaien. Op termijn zullen er nog zo’n 90 ‘gewone’ woningen op het terrein komen, om 'de samenleving naar Het Dorp te halen'. Niet iedereen vindt dat de juiste oplossing. 'Kleine woonvormen hebben de toekomst.'

In hoeverre kunnen architecten hun artistieke ei kwijt in de wereld van de sociale voorzieningen? Zijn de manier van opvang, toezicht en verzorging bepalend voor het beeld of is er veel ruimte voor esthetiek? 'Ik denk niet in beperkingen en concessies,' zegt de Rotterdamse architect Jan Weeda. ‘Maar er mag best meer bouwbudget komen voor de instellingen.’ Over architectuur en idealen in de sectoren zorg en welzijn.

Met een 'wonderbaarlijk circus' een open dag promoten, een grootscheepse onderwijs- en beroepenbeurs organiseren in Ahoy, het aanbieden van onderwijs-op-maat. Zorgopleidingenhalen alles uit de kast om nieuwe leerlingen en studenten te trekken. Maar doen ze wel genoeg? 'Tussen 1992 en 1997 zijn er gewoon te weinig mensen opgeleid. Daar ondervindt de sector nu de gevolgen van.'

Verzorgenden en verplegenden stappen steeds vaker uit de zorg uit onvrede over hun salaris. Gemakshalve gingen we er doorgaans van uit dat mensen in de zorg vooral uit liefde voor het vak hun beroep uitoefenen. Maar dit beeld is aan bijstelling toe, blijkt uit het onderzoeksrapport Gezondheidszorg in tel, dat onderzoeksbureau Prismant in opdracht van elf koepelorganisaties opstelde. Een kwart van de uitstromers in de gehandicaptenzorg zegt dat het om financiÎle redenen zijn heil elders zoekt. Is idealisme inderdaad niet meer in tel en gaat het personeel tegenwoordig voor het grote geld?

Twee dingen zijn tijdens Prinsjesdag zeer duidelijk geworden. Er is geld om de kernproblemen waar de samenleving momenteel mee kampt aan te pakken en het kabinet heeft ook een duidelijk beeld waar die problemen zitten. Van een totaal gebrek aan visie - zoals de regering in de afgelopen herhaaldelijk voor de voeten is geworpen - is dan ook geen sprake. Maar hoe het beschikbare geld precies moet worden ingezet, daarover geeft het kabinet weinig duidelijkheid. Beslissingen over een nieuw financieringsstelsel in de zorg, over nieuwe impulsen om de sociale pijler van het Grotestedenbeleid vorm te geven en over een op de dilemma's van deze tijd afgestemde werkgelegenheidsaanpak schuift het kabinet voor zich uit.

Het terugdringen van de wachttijden en het oplossen van het personeelstekort zijn, zoals te verwachten viel, de twee topprioriteiten van VWS in de Zorgnota 2001. Het grootste deel van de extra 3,7 miljard gulden voor de zorg reserveert het ministerie dan ook voor deze posten. Maar structurele oplossingen voor de problemen in ‘de rampsector van het Paarse kabinet’ zijn niet terug te vinden in het jaarlijkse rapport waarin de beleidsvoornemens op een rijtje worden gezet.

De beleidsagenda in de Memorie van Toelichting van VWS laat maar één conclusie toe: VWS is hard op weg het Ministerie van Zorg te worden. Bijna de hele tekst gaat over Zorgvraagstukken. Er is nog nauwelijks aandacht voor sport, jeugd en lokaal sociaal beleid. De vertaling in het extra budget voor 2001 bevestigt het beeld. Ruim 90 procent van het extra geld gaat naar Zorg. Dat geld gaat vervolgens hoofdzakelijk naar capaciteitsuitbreiding, geneesmiddelen en in iets mindere mate naar arbeidsmarktbeleid en ict in de zorg.

Na vijfendertig jaar nam ‘daklozenprofessor’ Heydendael deze zomer afscheid van de Katholieke Universiteit Nijmegen. Sinds 1986 was hij bijzonder hoogleraar Maatschappelijk gehandicaptenzorg. Voor die tijd deed hij al onderzoek naar de manier waarop thuislozen denken.