Hoe herover je een wijk op drugsdealers en huisjesmelkers? In Enschede-Oost past de Neighbourhood Corporation daarvoor de Noaber-aanpak toe die in Rotterdam reeds succesvol was. 'Veel gemeenten weten niet eens wat er op sociaal gebied in hun wijken gaande is.'

'Als ik de probleemjongeren van onze school 's avonds op straat tegenkom, zie je ze denken: "Shit, dat is een wout die me van naam kent." Dat is het grote voordeel van werken op school waar je zo dicht bij de leerlingen staat. Ze zijn niet meer anoniem,' vertelt schoolagent Rob Verhoef in het Gelderse Duiven. 'Bij de jongste groep kun je nog voorkomen dat ze ontsporen.'

'Je moet 't scherp stellen, anders denkt men dat er niks aan de hand is,' zegt hoofdinspecteur Lucieer van de Inspectie voor de Gezondheidszorg over de kritiek die ze onlangs uitte op de kinder- en jeugdpsychiatrie. Het medicatiebeleid, behandelplannen en medezeggenschap zouden volstrekt onder de maat zijn. De sector erkent schuld, maar vindt nuancering op z'n plaats.

Wat kan een medewerker empowerment in de ggz bewerkstelligen? Marlieke de Jonge, ervaringsdeskundige bij GGZ Groningen, werkt op het terrein waar hulpverlening en cliënt elkaar maar niet kunnen vinden. Zo richt ze haar pijlen op cliëntenraden ('te soft'), zorgprogramma's ('flauwekul') en vermaatschappelijking ('te eenzijdig'). 'Veel hulpverleners hebben nog een lange weg te gaan.'

De wet Strafrechtelijke opvang verslaafden, waardoor criminele verslaafden sinds april vorig jaar gedwongen worden in de gevangenis af te kicken, blijft omstreden. Inmiddels is aan 49 verslaafden deze dwangmaatregel opgelegd. 'Het gaat alleen om overlastbestrijding. Dan is twee jaar detentie buitenproportioneel.'

Ziekenhuizen mogen een behandeling stopzetten bij patiënten die agressief en onhandelbaar zijn. Dat bepaalde onlangs de president van de Haagse rechtbank in een kort geding tussen een 39-jarige zwakbegaafde Hagenaar en het Westeinde Ziekenhuis. Van de rechter hoeft het ziekenhuis de man alleen te behandelen als zijn leven in gevaar komt. Sindsdien is de patiënt in behandeling bij een ander Haags ziekenhuis. Gedwongen, want ook dit ziekenhuis wilde de man eigenlijk niet helpen. Mag een lastige patiënt geweigerd worden?

Twee jaar geleden concludeerde de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg dat internet de positie van patiënten aanzienlijk kan versterken, mits de informatie betrouwbaar is. Intussen heeft het consult-op-afstand sterk aan populariteit gewonnen. Virtuele therapiebehandelingen en e-maildokters rukken op. Nu wordt onderzocht hoe internet de zorg kan verbeteren. 'Face-to-face contact met behandelaars is soms nadeliger.'

Onderzoek heeft uitgewezen dat jongeren bij problemen het liefst aankloppen bij leeftijdsgenoten. Daarom startte de jongerenadviescentra (jac's) in België tien jaar geleden het project Jeugdadviseur. Geïnteresseerden van 15 tot 19 jaar volgen een korte opleiding om zo goed mogelijk leeftijdsgenotren in de problemen een luisterend oor te bieden. En eventueel door te verwijzen. Inmiddels krijgt het project ook steeds meer bekendheid in Nederland.

Een onderzoek in de Rotterdamse deelgemeente Feijenoord wees uit dat veel jeugdprojecten aan alle kanten rammelden en langs elkaar heen werkten. Inmiddels is het initiatief 'projectgarages' ingezet om de samenhang en effectiviteit van projecten in het kader van grotestedenbeleid onder de loep te nemen. In totaal gaan 24 ervan op de brug voor een APK-keuring. Later volgt een herkeuring.

In hoeverre is probleemgedrag van jongeren op wijkniveau aan te pakken? De aanpak 'Communities that care', die uit Amerika afkomstig is, moet bewijzen dat dit goed lukt. Belangrijke voorwaarde is dan wel een hechte relatie met familie, leeftijdsgenoten, school en de wijk. Er is nu bijna twee jaar ervaring met pilotprojecten in vier Nederlandse steden. 'Instanties moeten méér de straat opgaan.'