Het vertrouwen in kinderopvang is gedaald. De taakverdeling binnen het gezin is nauwelijks veranderd. En allochtone gezinnen missen de aansluiting met de Nederlandse samenleving. Een jaar na het begin van het Jaar van het Gezin, door de Verenigde Naties uitgeroepen, maakt Erna Hooghiemstra van de Nederlandse Gezinsraad de balans op. De discussie over de maatschappelijke behoeften van het gezin is aangezwengeld, maar er is nog weinig bereikt.

De Jantje Beton-actie ‘Hoe scoort jouw buurt’ heeft duizenden reacties opgeleverd. Mensen konden aan de hand van een vragenlijst hun eigen buurt beoordelen op de aanwezige speelruimte voor kinderen en jongeren. Een goede speelbuurt blijkt in de praktijk vaak een graadmeter voor een goed sociaal leefklimaat.

Kinderen onder de twaalf die een licht strafbaar feit plegen kunnen, met instemming van de ouders, een Stop-reactie krijgen. Vier jaar na de introductie is Stop nog weinig bekend. Reden voor Halt Nederland om met een publiciteitscampagne te komen. Ido Weijers, hoogleraar Jeugdrechtspleging, vindt dat Halt beter zijn energie kan steken in echt zware gevallen. ‘Preventief slaat het nergens op, omdat de Stop-delicten geen enkele indicatie geven voor een criminele carrière.’

Hoe speelt het welzijnswerk in op jongeren die thuis of op school problemen hebben of voor het eerst in aanraking zijn geweest met de politie? In Heerhugowaard worden ze begeleid door medewerkers van het Jongeren Preventie Plan (JPP). Het biedt snelle hulp die aansluit op de wensen van jongeren. Bij meervoudige problemen verwijst het door naar gespecialiseerde instellingen. ‘Het JPP is lekker praktisch. Niet te veel gedoe.’

‘Savanna is géén incident,’ meent hoogleraar Jo Hermanns. ‘Gezinsvoogden zijn vogelvrij als ze strafrechtelijk vervolgd worden,’ waarschuwt Hilda de Jong van de belangenvereniging voor jeugdbeschermers. Het vernietigende inspectierapport in de ‘zaak-Savanna’ heeft de rol van de gezinsvoogden weer ter discussie gesteld. Kunnen de gezinsvoogden hun taak nog uitvoeren tegenover de macht en de onwil van ouders?

Loverboys hebben een kleine pakkans en er wordt weinig aangifte tegen ze gedaan. Zolang een meisje maar zelf zegt dat ze als prostituee wil werken en achttien jaar of ouder is, loopt haar pooier geen enkel risico. Veel daders afficheren zichzelf intussen graag als slachtoffer. ‘VWS laat het heel erg afweten bij dit onderwerp.’

Bert en Marja verhuisden in oktober uit de Amsterdamse Diamantbuurt, nadat ze een jaar lang door Marokkaanse jongeren waren gepest. Hoewel de situatie in werkelijkheid veel minder zwart-wit lag, ontstond er een ongekende mediahype. Burgemeester Cohen gaf criminoloog Henk Ferwerda (Advies- en Onderzoeksgroep Beke in Arnhem) de opdracht een plan van aanpak te ontwikkelen. ‘Er zit al veel professionaliteit in die wijk. Die aanpak willen wij bundelen.’

Volgens onderzoek van de inlichtingendienst AIVD uit december radicaliseert de moslimjeugd in rap tempo. Zo’n honderd islamradicalen zouden bereid zijn geweld te gebruiken tegen respectloze ongelovigen. Wat moet het welzijnswerk daarmee? ‘De slachtofferrol van allochtonen is heel lang door het welzijnswerk bevestigd, maar dat is funest.’

Opnieuw becijferde de Algemene Rekenkamer dat het aantal zwerfjongeren in Nederland is gestegen. Gebrek aan samenwerking, begeleiding en structurele financiering en een tekort aan opvangcapaciteit staan een effectieve aanpak in de weg. Ondertussen boeken opvangprojecten-nieuwe stijl succes, maar die initiatieven zijn er mondjesmaat. ‘Gemeenten besteden steeds minder geld aan opvang en begeleiding van zwerfjongeren.’