Lokale bestuurders streven steeds vaker naar aanbesteding van welzijnswerk onder het motto: afrekenen op resultaten. Maar professionals benadrukken de problemen die het veroorzaakt. Neem het Amsterdamse stadsdeel De Baarsjes, de eerste aanbestedende partij in de welzijnssector. ‘Welzijn De Baarsjes is nooit klaar voor aanbesteding.’

Donderdag 11 november voeren de vakbonden in de sectoren Zorg en Welzijn - AbvaKabo FNV, CNV Publieke Zaak en FHZ/AC - actie tegen het vermeende sociale afbraakbeleid van het kabinet. Tussen twaalf en drie uur ’s middags worden er op zeven locaties protestmanifestaties gehouden. Werkonderbrekingen en zondagsdiensten zullen ingezet worden om zoveel mogelijk werknemers de kans te geven deel te nemen aan de acties. ‘We hebben poppenkast met elkaar gespeeld.’

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten heeft het overleg met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de Wet Maatschappelijke Ondersteuning vorige maand opgeschort. Wim Kuiper, lid van de directieraad van de VNG: ‘De kans is aanwezig dat het hele schip van de WMO strandt. Dat is zorgwekkend.’

De uitgaven moeten beheerst worden, wil het kabinet ons inprenten. Want de vergrijzing slaat toe en de financiering voor toekomstige zorg loopt gevaar. Dus moeten instellingen concurreren, de indicatie wordt gecentraliseerd en de kosten blijven binnen regeringsafspraken. Maar er moet wel meer productie geleverd worden, zo hebben brancheorganisaties en minister in een convenant afgesproken.

Zelfredzaamheid, zelfstandigheid, solidariteit. Dat zijn de kernwoorden waar de miljoenennota 2005 om draait. Burgers, instellingen en gemeenten moeten zoveel mogelijk zelf de broek ophouden, zelfstandig keuzes maken, verantwoordelijkheid nemen. De overheid trekt zich terug. Maar zelfredzaamheid en zelfstandigheid staan op gespannen voet met solidariteit.

Centraal in het beleid van Balkenende ll staat de nadruk op de eigen verantwoordelijkheid onder het motto ‘meedoen, meer werk, minder regels’. De vraag is alleen wat de overheid zelf doet om de participatie van allerlei groepen te stimuleren. ‘Het is allemaal heel erg mager.’

Voordat de Wet Maatschappelijke Ondersteuning in 2006 zijn intrede doet, wil staatssecretaris Ross experimenteren in een aantal pilots. Volgende maand spreekt de Tweede Kamer zich uit over hoeveel proeftuinen er worden opgezet, hoe en waar. Vooralsnog denkt VWS aan twaalf, terwijl al zestig gemeenten zich hebben aangemeld. Ook Waalwijk dingt mee naar de status van pilotgemeente. Waarom Waalwijk?

Een moslim wil alleen gewassen worden door iemand van het eigen geslacht. De reguliere thuiszorg kan met deze wens vaak geen rekening houden. Sinds kort kunnen hulpbehoevende islamieten terecht bij UenZo thuiszorg in Rotterdam. Het bureau levert cultureel passende zorg. ‘De reguliere thuiszorg is doordrenkt met Nederlandse normen en waarden.’

De overheid bezuinigt op de sociale sector. Het goede nieuws is dat de komende decennia steeds meer geld van fondsen en particulieren beschikbaar is. Maar instellingen en projecten richten zich nog sterk op overheidsfinanciering en maken weinig gebruik van andere geldstromen. De politiek heeft deze nieuwe geldstroom nog niet in het vizier. ‘Filantropie wordt ten onrechte geassocieerd met ongelijkheid, paternalisme, bevoogding en neerbuigendheid.’

Ouderenmishandeling is een taboe. Voor het slachtoffer, dat uit gêne, afhankelijkheid of angst niks durft te zeggen. Maar niet zelden ook voor de instelling. Waarom wordt zoiets niet eerder door collega’s opgemerkt? Volgens recent onderzoek is ‘het zicht op de aard en omvang van ouderenmishandeling in verzorgings- en verpleeghuizen nagenoeg afwezig’.