‘Outreachend werken zorgt voor nieuw elan in de hulpverlening,’ zegt onderzoekster Lia van Doorn. Zij volgde de laatste drie jaar tien innovatieve projecten op de voet. Eén daarvan, het mobiele schoonmaakteam in Almere, toont dat ‘zorgmijders’ te bereiken zijn waar dit voorheen een onmogelijke taak leek. ‘Er moet buiten de geijkte paden naar oplossingen worden gezocht.’

‘Schenk aandacht aan het gezonde in de mens en in de organisatie als geheel.’ Dat is de stelregel van Hannah Freud van de Amsterdamse stichting Anders Beleven. Medewerkers van haar organisatie laten personeel en patiënten van zorginstellingen een andere dag dan andere beleven. Via het prikkelen van zintuigen benadrukken zij het gezonde in de patiënt. ‘Soms zit ontroering in iets heel kleins.’

GGZ Nederland vindt het zorgelijk dat de geestelijke gezondheidszorg onder de AWBZ, ziektekostenverzekering en gemeente gaat vallen. Ook leidt de Wet Maatschappelijk Ondersteuning volgens voorzitter Andrée van Es tot kapitaalvernietiging. ‘Cliënten moeten met steeds minder zorg genoegen nemen. We zien wat de decentralisatie met het welzijnswerk heeft gedaan.’

Een maatschappelijk werker kan niet in zijn eentje ‘outreachend’ hulp verlenen. Voortdurend overlegt hij met de psychiatrie, thuiszorg, sociale zaken, de woningstichting of de verslavingszorg. De hulpverlener laat het er niet bij zitten als de cliënt onwillig lijkt, want achter de onwil schuilt vaak onvermogen.

Het rijk wil voorkomen dat steeds meer burgers een beroep blijven doen op dure zorg. In plaats daarvan moeten ze eenvoudiger toegang krijgen tot goede welzijnsvoorzieningen. De nota die staatssecretaris Ross hier volgende maand over presenteert, moet de komst van de nieuwe Wet op de Maatschappelijke Zorg inluiden. Zowel de VNG als de MO-Groep is positief, zij het onder voorwaarden.

De thuiszorg heeft het zwaar te verduren. Bas van den Dungen, directeur van de LVT was ziedend toen op Prinsjesdag duidelijk werd dat de thuiszorg meer dan 11 procent moest bezuinigen. Het is - gemiddeld - 13,8 geworden. Hij smacht naar ‘duidelijke contractafspraken met zorgverzekeraars’ in plaats van financiële afhankelijkheid van een onberekenbare overheid. Ook heeft de thuiszorg het volgens Van den Dungen flink te stellen met de ‘puur bureaucratische’ indicatieorganen.

Het kabinet wil dat ouderen langer zelfstandig kunnen wonen. De zorg thuis moet daarom uitgebreid worden. Maar verpleeghuizen, verzorgingshuizen en thuiszorg krijgen geen geld meer voor zorgvernieuwing. Bovendien komt er een korting op de instellingsbudgetten van in totaal 70 miljoen in 2007. De thuiszorg wordt zwaar gestraft voor het wegwerken van de wachtlijsten in de afgelopen jaren: een bezuiniging van bij elkaar 11,5 procent.

‘We willen geen medewerkers die iemands braaksel niet opruimen omdat het net hun pauze is,’ zegt Annemiek Verhoeven van De Verenigde Amstelhuizen in Amsterdam. Deze koepelorganisatie van 24 gezondheidszorginstellingen heeft het Pleegtheater ingehuurd om een beoogde mentaliteitsverandering in de zorgverlening te ondersteunen. Het theatergezelschap helpt allerlei instellingen in de zorgsector op een bijzondere manier bij actuele problemen.