VNO-NCW en de PvdA willen dat ziekenhuizen zich inschrijven voor de circa honderd miljoen gulden wachtlijstgeld die dit jaar beschikbaar is. Daarmee hopen ze de wachtlijsten weg te werken. Maar aanbesteden in de zorg is geen nieuw verschijnsel. Zorgverzekeraar Zilveren Kruis liet vorig jaar al instellingen dingen naar een bedrag van 5,5 miljoen voor het beste plan voor extra ouderenzorg. 'Instellingen worden alerter op wens van de klant,’ zegt Guus van Montfort, directeur zorg van Zilveren Kruis.

Employability, jobmarketing, loopbaanplanning. Volgens arbeidsdeskundigen moeten zorg- en welzijnsinstellingen zich meer gaan toeleggen op het aantrekkelijk maken en houden van banen voor hun personeel. Want in tijden van toenemende krapte op de arbeidsmarkt is het binnenhalen van voldoende getalenteerde mensen één ding, maar zorgen dat ze tevreden blijven, zich ontwikkelen en niet opgebrand raken en in de WAO belanden, is vers twee.

De meeste welzijnorganisaties hebben inmiddels ouderenadviseurs in dienst, of zijn bezig deze nieuwe functie handen en voeten te geven. Het goed adviseren en bevorderen van zelfredzaamheid van ouderen wordt steeds belangrijker nu zij langer op zichzelf blijven wonen. Maar wat doen ouderenadviseurs eigenlijk precies en waarmee krijgen zij te maken? Zorg + Welzijn liep een dag mee met Janine Drewes, ouderenadviseur bij Doras, Welzijn Ouderen Amsterdam-Noord. ‘Ik krijg vooral te maken met ouderen met complexe problemen.’

De rechtszaken die cliënten aanspannen om zorg af de dwingen hebben de thuiszorg en de verzekeraars in beweging gebracht. In regio Eemland slaan zorgkantoor en thuiszorginstellingen de handen nu ineen. 'De wachtlijsten zijn een bloody shame. Pas als je toegeeft dat je slecht hebt samengewerkt, kun je er wat aan doen,' zeggen Anova-directeur Dick Hoek en Thuiszorg Eemland-directeur Jan Onland.

Directeur Frans Baar van verpleeghuis Antonius IJsselmonde in Rotterdam onthulde onlangs in het tijdschrift Pallium dat zijn instelling 'heel incidenteel' terminale patiënten weigert. Een golf van verontwaardigde publiciteit en groot tumult in politiek Den Haag was het gevolg. 'In overleg met het ziekenhuis is het slechts één keer gebeurd bij ons,' zegt Baar nu. 'Natuurlijk mag je terminale patiënten niet weigeren. Maar instellingen trachten ze soms wel te vermijden.'

De zorgverzekeraars krijgen straks de regie in de gezondheidszorg. Het is een van de maatregelen waarmee staatssecretaris Vliegenthart de AWBZ wil moderniseren. Een prominente rol, Zorgverzekeraars Nederland wil niets liever. De vrees van minister Borst dat de verzekeraars een dubbele agenda hebben, vindt ZN-directeur Niek de Jong onbegrijpelijk: 'Als er in het publieke deel geknepen wordt, mag er toch best naar de private sector gekeken worden?'

Of het nu gaat om voorrangszorg of marktwerking, om lokaal sociaal beleid of privatisering in de sociale zekerheid: Paars II kan nauwelijks worden beschuldigd van een sturende, bevlogen visie op deze maatschappelijke tendensen. Het kabinet wacht af en probeert waar nodig wat bij te sturen. Is het wel goed zo, of kan de sector zorg en welzijn best wat meer inspiratie en perspectief vanuit Den Haag gebruiken? Een ronde langs politiek en werkveld.

Ouderen staan steeds minder expliciet op de agenda van de landelijke politiek. De beloofde nota ouderenbeleid is er niet gekomen, de directie Ouderenbeleid op het ministerie is opgeheven en de Welzijnsnota gaat nauwelijks in op de doelgroep. Een integrale benadering is het beste antwoord op de vergrijzing, zegt staatssecretaris Vliegenthart. Maar de ouderenorganisaties zien de grote lijn in het beleid uit zicht verdwijnen.

Wachtlijsten, financiële tekorten en openlijke ruzie met de thuiszorg. Het gaat niet goed met de 84 Regionale Indicatie-Organen (RIO's) die sinds vorig jaar in het hele land verantwoordelijk zijn voor objectieve zorgtoewijzing. Terwijl de verwijten tussen RIO's, gemeenten en thuiszorg over en weer vliegen, is de cliënt de dupe. De wijkverpleegkundige: 'Toen ik eindelijk mocht helpen, was de patiënt overleden.'

Diepe ontevredenheid over de leidinggevende is voor veel uitvoerend werkers in de zorg de reden om zich ziek te melden of er helemaal de brui aan te geven. Dat is de opzienbarende uitkomst van een recente enquête van het Gereformeerd Maatschappelijk Verbond. Hoe komt het dat het middenmanagement zo weinig oog heeft voor de problemen van medewerkers? 'Als ik dat eerlijk vertel, vlieg ik eruit.'