Precies een jaar geleden werden arbeidsongeschikten en ww'ers voor het eerst ondergebracht bij reïntegratiebureaus via een grootscheepse aanbesteding - in de volksmond ‘de veiling’ genoemd. Dit jaar staat in september alweer de tweede lichting - een kleine zeventigduizend cliënten - op de rol. Het is de bedoeling dat de uitkeringsgerechtigden een bureau kunnen kiezen dat voldoet aan de eigen wensen en behoeften. 'Hoe groot de eigen inbreng echt wordt, blijft twijfelachtig.'

De afgelopen maanden kregen burgemeester van Amsterdam Patijn en zorgwethouder Guusje ter Horst een hoos aan kritiek over zich heen. Op de Amsterdamse Wallen blijft de drugsoverlast groot. Acties van de politie verplaatsen de problemen alleen maar en drugsverslaafden kunnen de hulpverlening in de binnenstad niet meer bereiken. Ook het plan om mentoren te koppelen aan verslaafden komt niet uit de verf. 'We werken hard aan uitbreiding van de opvang, maar zoiets lukt niet in een half jaar.'

Meer ouderen, jongeren, allochtonen en vrouwen moeten het komend jaar aan het werk. Daarvoor heeft het kabinet een scala van maatregelen op het gebied van scholing, training en stimulering in petto. Werkgevers kunnen op allerlei fiscale voordelen rekenen wanneer zij werknemers uit genoemde groepen aannemen. Ten aanzien van jongeren zet het kabinet daarnaast zwaar in op preventie van schooluitval en voorkoming van criminaliteit.

‘Op Curaçao spreekt tegenwoordig iedereen over weggaan naar Nederland. Men heeft er geen vertrouwen meer in dat het daar ooit nog goed komt.' Volgens Agnes Stappers-Rojer, teammanager van het Leidse Algemeen Maatschappelijk Werk, houdt de migratie van Antillianen naar Nederland in ieder geval voorlopig nog aan. 'Maar de hulpverlening voor hen schiet tekort.'

De eerste generatie gastarbeiders die in de jaren zestig naar Nederland kwam, is nu grotendeels met de vut. Ze staat voor de keuze: terugkeren naar het land van herkomst of oud worden in Nederland. Beide zijn niet aanlokkelijk. Remigratie betekent een nieuw bestaan opbouwen, en dus onzekerheid. Hier ligt eenzaamheid echter op de loer. Een gesprek met Pedro Tejero Saèz, gastarbeider van het eerste uur, over de dilemma’s in de Spaanse gemeenschap.

Eind september evalueert de Tweede Kamer de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP). Deze wet, die in december 1998 werd ingevoerd, is het sluitstuk van de integrale schuldhulpverlening. Het moet ervoor zorgen dat mensen met problematische schulden na een aantal jaren weer met een schone lei kunnen beginnen. 'Er bestaat echter veel tegenwerking van instanties die juist betrokken zijn bij de integrale schulddienstverlening.’

Bovenmatige consumptiedrang en overbesteding zijn er de oorzaak van dat steeds meer 'normale' gezinnen met kinderen in de maatschappelijke opvang belanden. Dat signaleert althans het Leger des Heils Gezondheidszorg, bij monde van adjunct-directeur Harm van Teijlingen. De mogelijkheden om geld te lenen of op krediet te kopen zijn volgens hem te groot. 'Er moet wat gebeuren, want deze mensen horen niet in daklozeninstellingen thuis.'

Wisconsin Works, zo heet de Amerikaanse begeleidingmethode voor langdurig werklozen die in Nederland steeds meer navolging krijgt. Het programma slaagde erin het aantal bijstandscliënten sinds 1996 met vijfentachtig procent te verminderen. Maar uit de bijstand of uit de armoede, dat zijn twee verschillende zaken.

Makkelijk te bemiddelen werklozen zijn door de florerende arbeidsmarkt uit de kaartenbakken van sociale diensten verdwenen. De langdurig werklozen die overblijven hebben intensieve begeleiding nodig. De rol van arbeidsbureaus daarbij is niet langer vanzelfsprekend; de gedwongen winkelnering is onlangs vervallen. Nu de moeilijkste categorieën werklozen aan bod komen, liggen er kansen voor het welzijnswerk. Divosa-directeur Paul Lemmen pleit voor meer samenwerking tussen sociale diensten en welzijnsorganisaties. Het welzijnswerk als gewilde bruid in de sociale zekerheid?

Employability, jobmarketing, loopbaanplanning. Volgens arbeidsdeskundigen moeten zorg- en welzijnsinstellingen zich meer gaan toeleggen op het aantrekkelijk maken en houden van banen voor hun personeel. Want in tijden van toenemende krapte op de arbeidsmarkt is het binnenhalen van voldoende getalenteerde mensen één ding, maar zorgen dat ze tevreden blijven, zich ontwikkelen en niet opgebrand raken en in de WAO belanden, is vers twee.