De zorg voor verstandelijk gehandicapten verschraalt. Er is alleen tijd voor basiszorg, niet voor extra aandacht. Alles moet gepland worden, ruimte voor spontane zorg is er niet. Een lijst met kwaliteitscriteria van de AVVV, de koepel van beroepsorganisaties, moet de hoge werkdruk te lijf gaan. 'Ze krijgen hun natje en hun droogje, maar dat is het dan ook vaak'.

VWS stelt geld beschikbaar om jaarlijks 120 delinquente verstandelijk gehandicapten op te vangen en te behandelen. Ze worden ondergebracht bij de vijf behandelcentra voor gedragsgestoorde licht verstandelijk gehandicapten. Mirjam Geesink, projectleider van De Borg, het expertisecentrum van de vijf centra, is hier erg tevreden mee. 'Het is echter onduidelijk hoeveel mensen met een lichte verstandelijke handicap nu nog vast zitten in de normale gevangenis. Wellicht moeten er nog meer plaatsen bij komen.'

De reguliere buitenschoolse opvang staat nog maar mondjesmaat open voor kinderen met een verstandelijke handicap. Dat blijkt uit onderzoek van het Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn. Opvangorganisaties hebben last van koudwatervrees, samenwerking met zorginstellingen is er amper, veel ouders zijn huiverig en op beleidsmatig en financieel terrein bestaan nog veel onduidelijkheden. Loont het de moeite om deze vorm van integratie door te zetten?

Dankzij aangepaste salarissen en overheidssubsidies kunnen verstandelijk gehandicapten op de reguliere arbeidsmarkt de concurrentie aan met ‘gewone’ werknemers. Stichting Start Kans, onderdeel van de bekende keten van uitzendbureaus, begeleidt momenteel zo’n 900 verstandelijk gehandicapten in reguliere bedrijven. Sinds twee jaar kunnen ook ongeveer 300 doven, blinden en mensen met psychiatrische problematiek profiteren van de coaching van Start Kans. 'De coaching is in principe onbeperkt, maar gewoon betaald werk is het uiteindelijke doel van onze methodiek', zegt jobcoach Job Groot van vestiging Utrecht. Doortastendheid is volgens Groot de belangrijkste eigenschap die de jobcoach in huis moet hebben.

Licht verstandelijk gehandicapten die met begeleiding zelfstandig gaan wonen, hebben vaak moeite met het opbouwen van sociale contacten. Om hen daarbij te ondersteunen bieden de SPD en het sociaal-cultureel werk in Bergen op Zoom activiteiten aan waarmee ze hun sociale vaardigheden kunnen bijspijkeren. 'Ik nodig nu ook vrienden op de koffie bij mij thuis.