Het jongerenwerk beleeft een enorme herwaardering. De erfenis van een jarenlange uitholling van het beroep daargelaten, zorgen onder meer opleidingen en congressen voor nieuw elan. Vooral door de problemen met overlast veroorzakende risicojongeren is er weer een behoefte aan professionals die met hen weten om te gaan. ‘Jongerenwerkers zijn nog vaak veredelde ID’ers.’

Sinds de bekendmaking van forse kortingen op de gemeentefondsen zijn de gemeenten in rep en roer. Waarin kunnen ze nog snijden? Vooral middelgrote gemeenten luiden de noodklok. ‘Kleine gemeenten krijgen extra geld voor plattelandsbeleid. En de grote steden krijgen forse bedragen via het Grotestedenbeleid. Wij vallen tussen wal en schip.’

Het begon als een project waarbij twee vliegen in één klap werden gevangen. De dorpsconciërge doet klussen die de leefbaarheid in het dorp verbeteren. Tegelijkertijd stel je daarvoor iemand aan in een gesubsidieerde baan. In de toekomst lijkt er geen geld meer te zijn voor de functie. Tenzij de gemeente de dorpsconciërge uit eigen middelen betaalt.

Moet volwaardig burgerschap voor gehandicapten doorgezet worden door in een woonwijk te participeren? Sommige ouders zien hun kinderen opeens wegkwijnen, en willen dat ze op het instellingsterrein blijven. In ieder geval zou er keuzevrijheid moeten zijn. ‘Ik wil mijn kind weer terug in de instelling hebben, maar dat blijkt een moeizame strijd.’

Na het jarenlange verblijf in onder meer asielzoekerscentra hebben vluchtelingen en asielzoekers vaak moeite om in Nederland een bestaan op te bouwen. Ze zijn weinig privacy gewend en hebben nauwelijks contacten. Hoe is deze impasse te doorbreken? Amsterdam bedacht een stedelijk project waarbij ze gekoppeld worden aan een ‘supporter’.

Het Service Bureau Ouderen in het Zeeuwse Hellevoetsluis is uit nood geboren. Halverwege de tachtiger jaren bleven steeds meer ouderen langer zelfstandig wonen. Voorzieningen die daarbij nodig waren bestonden in Hellevoetsluis nog niet. Er was geen gecoördineerd ouderenwerk, zoals dat in sommige omliggende gemeenten wel bestond. Een achttal mensen besloot zelf een vrijwilligersorganisatie te starten voor maaltijden aan huis en vervoer voor ouderen en gehandicapten.

Verstandelijke of lichamelijke gehandicapten komen steeds vaker in nieuwbouwwijken te wonen, maar vereenzaming ligt op de loer. Stichting VrijwilligersManagement wil een brug slaan tussen verschillende groepen bewoners. ‘Het is een oud idee in een nieuw jasje,’ zegt lector Jean Pierre Wilken. ‘Een oude wijze met een belangrijke sociale functie binnen de wijk moet bewoners bewegen tot integratie.’

'Ze hebben de emmer bij mij wat leger gemaakt zodat er weer wat nieuws bij kon,' zegt Michael, één van de deelnemers van Youth at Risk die in 2002 op kamp in Amersfoort gingen. Journalist Colette van Nunen - zelf begeleider - blikt met hem terug. Het is de bedoeling dat probleemjongeren als gevolg van dit intensieve project hun leven kunnen beteren. 'Hou je woord, dat heb ik geleerd.'

Nog altijd begeven zich mensen buiten de gebaande paden van wet- en regelgeving en starten een eigen burgerinitiatief of kleinschalig samenlevingsproject. Wat is de kracht van particulier initiatief? Zorg + Welzijn sprak met Peter Voogt en Harry Broekman die inspirerende voorbeelden beschreven in de Grote Kleine-Kansenatlas.

‘We zijn het grootste buurthuis van Nederland. Misschien wel met de meeste activiteiten.’ Niet zonder trotst beschrijven Ada van Dis (62) en Jannie van der Sluis (67) wat er zoal gebeurt in het gebouw van de Vereniging voor Samenlevingsopbouw WVT in Bilthoven: cursussen voor computergebruik, cursussen Nederlands voor allochtonen, handenarbeid voor gehandicapten, peuterspeelgroepen en vakantiespeeldagen, judo-, karate-, en yogalessen, sportactiviteiten en discoavonden. Verder zijn er tal van spreekuren voor het invullen van formulieren tot wetsaangelegenheden, arbeidsmarktzaken en notariële zaken. Wekelijks vinden er in het gebouw meer dan veertig activiteiten plaats.