Wisconsin Works, zo heet de Amerikaanse begeleidingmethode voor langdurig werklozen die in Nederland steeds meer navolging krijgt. Het programma slaagde erin het aantal bijstandscliënten sinds 1996 met vijfentachtig procent te verminderen. Maar uit de bijstand of uit de armoede, dat zijn twee verschillende zaken.

Erg bemoedigend zijn de recente geluiden uit de vrijwilligerswereld niet. Het wordt steeds moeilijker vacatures te vervullen. Met name jongeren zijn nauwelijks meer te porren voor onbetaald werk. Toch zijn de kopstukken uit het veld niet somber. Het wordt niet minder, maar anders, beweren ze. De moderne vrijwilliger zapt en vraagt zich steeds af: what's in it for me? Korte klussen met een kop en een staart zijn de trend, en het wordt tijd dat instellingen hun werk daar op inrichten. 'Mensen zitten niet te wachten op de ballast van een organisatie, zoals vergaderingen en besprekingen.'

Met het organiseren van allerlei ontspanningsactiviteiten probeert de Stichting Alegria in Den Bosch het uitzichtloze bestaan van uitgeprocedeerde moeders en hun kinderen enigszins te verlichten. De stichting steunt op vrijwilligers die, waar dat nodig is, samenwerken met de reguliere hulpverlening. De enige betaalde medewerkster en drijvende kracht achter de stichting is Ana Menezes. 'Uit eigen ervaring weet ik hoe dodelijk verveling kan zijn.'

Makkelijk te bemiddelen werklozen zijn door de florerende arbeidsmarkt uit de kaartenbakken van sociale diensten verdwenen. De langdurig werklozen die overblijven hebben intensieve begeleiding nodig. De rol van arbeidsbureaus daarbij is niet langer vanzelfsprekend; de gedwongen winkelnering is onlangs vervallen. Nu de moeilijkste categorieën werklozen aan bod komen, liggen er kansen voor het welzijnswerk. Divosa-directeur Paul Lemmen pleit voor meer samenwerking tussen sociale diensten en welzijnsorganisaties. Het welzijnswerk als gewilde bruid in de sociale zekerheid?

Wie de vijftig passeert, ontwaart in de verte de horizon van het pensioen. De vijftigste verjaardag is een natuurlijk moment voor een persoonlijke afweging van wensen en mogelijkheden. Wil ik in mijn werk nog iets anders? Wil ik minder werken? Zal ik niet die grote reis gaan maken nu ik nog gezond ben? De sociale sector telt veel vijftigers die al lange tijd meedraaien. Wat gebeurt er met ze als ze die kaap passeren? Maken ze zich op voor een eindsprint of zal het hun tijd wel duren? Wat houdt ze gaande, waar halen ze hun inspiratie vandaan? Twee loopbaanadviseurs geven hun visie op de perspectieven van de oudere werknemer en drie werkers met een lange staat van dienst blikken terug én vooruit

Licht verstandelijk gehandicapten die met begeleiding zelfstandig gaan wonen, hebben vaak moeite met het opbouwen van sociale contacten. Om hen daarbij te ondersteunen bieden de SPD en het sociaal-cultureel werk in Bergen op Zoom activiteiten aan waarmee ze hun sociale vaardigheden kunnen bijspijkeren. 'Ik nodig nu ook vrienden op de koffie bij mij thuis.

In de welzijnsnota van 1994 werd het doelgroepdenken overboord gegooid. Specifiek beleid voor ouderen, allochtonen, vrouwen of jongeren moest plaats maken voor sociaal beleid vanuit algemene thema's als werk, onderwijs, opvoeding of participatie. Nog geen vijf jaar later gaat de slinger weer de andere kant uit. Staatssecretaris Vliegenthart pleit in de nieuwe welzijnsnota voor categoriaal beleid voor groepen die nu onvoldoende bereikt worden. Het veld is verdeeld. 'Ach ja, de praktijk blijkt weer eens sterker dan de theorie.'

Het schietincident bij café Bacchus dat aan twee tienermeisjes het leven kostte, zette Gorinchem wekenlang op zijn kop. Hoe reageerden onderwijs en welzijnswerk op die bijzonders situatie? Hoe verliep de samenwerking tussen de diverse instanties en welke lessen zijn er te trekken voor het jeugd- en minderhedenbeleid?

In de buurthuizen zijn het tegenwoordig de vrijwilligers en de additionele arbeidskrachten die inloopochtenden, jongerensozen en kookclubs 'draaien'. Sluipenderwijs hebben zij een flink deel van de agogische taken van de beroepskrachten overgenomen. Tegelijkertijd hebben diezelfde beroepskrachten steeds minder tijd om de vrijwilligers goede begeleiding en persoonlijke aandacht te geven. Met uitval en frustratie als gevolg. De buurthuizen zullen daarom werk moeten maken van een degelijk vrijwilligersbeleid. 'Het wordt steeds moeilijker om ze te werven en vast te houden.'