‘Een vrouw die bij mij les volgt, bracht tot voor kort alleen maar haar kinderen naar school en haalde ze weer op. Voor de rest deed ze helemaal niet mee in onze maatschappij.’ Dat zegt docente Zolikha Elouakili bij de stichting Cleo Patria in Rotterdam over één van haar leerlingen die hier nu 28 jaar woont en geen woord Nederlands sprak. De stichting bevordert in tal van activiteiten de integratie van allochtone vrouwen en won onlangs de Joke Smit emancipatieprijs.

Twee jaar geleden startte een landelijke informatieproject om de kwaliteit en resultaten van het welzijnswerk zichtbaarder te maken. Maar inmiddels heeft de gemeente Tilburg haar conclusies getrokken en is uit het project gestapt. Wethouder Hamming vindt het sturen op resultaten urgent. ‘Maar de deelnemers aan het project Will zetten niet de noodzakelijke stappen.’

In Vlaamse welzijnsinstellingen is opleidingsbeleid bijna vanzelfsprekend. De ‘lerende organisatie’ is een ingeburgerd begrip en kent uitgewerkte opleidingsplannen. Het Vlaamse scholingsbeleid ligt ver voor op het Nederlandse. ‘Creëer een omgeving waarin ontwikkeling en werken, leren en reflectie samengaan.'

Communicatiestoornissen tussen allochtonen en autochtonen blijven hardnekkig, ook in de sectoren zorg en welzijn. De gevolgen ervan zijn soms desastreus. Prof. dr. David Pinto, directeur van het Intercultureel Instituut (ICI), ontwikkelde een methode die verschillen tussen culturen via goede en effectieve communicatie kan overbruggen. Een handvat voor vele instellingen en organisaties.

De trend van het zelfstandig blijven wonen van hulpbehoevende mensen, vraagt om werkers die hen daarbij ondersteunen. Intermediaire functies, die vraag en aanbod op elkaar afstemmen, schieten dan ook als paddestoelen uit de grond. Hoewel de roep om één brede opleiding blijft, moeten specifieke cursussen en trainingen de hulpverleners aan nieuwe vaardigheden helpen. ‘De intermediair kan veel meer voor elkaar krijgen dan de cliënt zelf.’

‘Competentiemanagement ontmaskert de status van de welzijnswerker,’ betoogt Hans Waterborg, directeur van de welzijnsinstelling Wel.kom in Venlo. De tijd dat het diploma heilig was, is voorbij. Persoonlijke vaardigheden zijn meer dan ooit doorslaggevend. Hiermee moet de professional kunnen inspelen op de veranderende eisen van de markt. Mist deze bepaalde competenties, dan moet hij worden bijgespijkerd. ‘Want wie onder de maat presteert, komt daar niet meer mee weg.’

Kwetsbare groepen vormen een ruime meerderheid van de huurders van woningcorporaties. Ouderen, verstandelijk en lichamelijk gehandicapten, illegalen, mensen met psychiatrische problematiek. Mensen die problemen hebben, of veroorzaken. ‘Het probleem is dat deze mensen niet met een hulpvraag komen.’

Lokale bestuurders streven steeds vaker naar aanbesteding van welzijnswerk onder het motto: afrekenen op resultaten. Maar professionals benadrukken de problemen die het veroorzaakt. Neem het Amsterdamse stadsdeel De Baarsjes, de eerste aanbestedende partij in de welzijnssector. ‘Welzijn De Baarsjes is nooit klaar voor aanbesteding.’

Jongeren op school of aan het werk houden. Dat is het doel van het prestigieuze project Goal!, onderdeel van het Amsterdamse risicojongerenbeleid 2003-2004. Instellingen op het gebied van onderwijs, arbeidstoeleiding, welzijn en jeugdzorg bieden jongeren trajecten aan die het contact met onderwijs hebben verloren of dreigen te verliezen. Goal! wil vierhonderd risicojongeren koppelen aan even zovele mentoren.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten heeft het overleg met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de Wet Maatschappelijke Ondersteuning vorige maand opgeschort. Wim Kuiper, lid van de directieraad van de VNG: ‘De kans is aanwezig dat het hele schip van de WMO strandt. Dat is zorgwekkend.’