Mensen leren niet alleen tijdens opleidingen, maar ook tijdens hun betaalde werk, vrijwilligerswerk of vrijetijdsbesteding. Kennis die dikwijls goed bruikbaar is op de arbeidsmarkt. Zonder diploma’s blijven dit vaak onbenut. Door Erkenning van Verworven Competenties (EVC) kunnen mensen vrijstellingen krijgen voor (delen van) opleidingen. De sectoren zorg en welzijn maken steeds meer gebruik van dit instrument. Om zittend personeel beter te kwalificeren, of om instroom van herintreders, vrijwilligers en mensen met buitenlandse werkervaring en diploma’s te bevorderen. Ook kunnen mensen met gesubsidieerde banen beter doorstromen naar de reguliere arbeidsmarkt. Een win-win situatie voor werknemers en werkgevers, zo luidt algemeen het oordeel. Maar aan de praktijk van EVC valt nog wel wat te sleutelen. Zo is het onderwijs te weinig in staat om voor iedereen een op maat gesneden kwalificatietraject op te stellen. In de praktijk van erkennen bestaan grote verschillen. Ook staan niet alle werkgevers te popelen om hun goedkope - al dan niet gesubsidieerde - arbeidskrachten van een diploma en bijbehorende salarisverhoging te voorzien. Bij de inburgering van nieuwkomers wordt EVC nog weinig ingezet. Het ministerie van VWS stuurt bijvoorbeeld een groot deel van de buitenlandse artsen direct terug de collegebanken in. ‘Moet je iemand die in Irak tien jaar als internist heeft gewerkt dat aandoen?’

Kunnen buurtvaders de Marokkaanse probleemjongeren in het gareel krijgen? Dat is onwaarschijnlijk, stelde antropoloog Frank van Gemert onlangs. Daarmee keert hij zich tegen alle hosanna-verhalen over de Marokkaanse buurtvaders. Zij zijn volgens Van Gemert niet van deze tijd. ‘De verhouding vader-zoon is juist onderdeel van het probleem.’

Belemmerende regels moeten overboord, de bureaucratie aangepakt, niet langer samenwerken om het samenwerken. De samenleving en maatschappelijke instanties moeten meer hun verantwoordelijkheid nemen. Dat leidt tot minder kosten. Het kabinet lijkt die volgorde echter om te draaien. Eerst minder geld en minder regels. Dan komt de eigen verantwoordelijkheid vanzelf.

Het ministerie van VWS gaat alle projectsubsidies aan onderzoeksinstituten in de sector zorg en welzijn kritisch tegen het licht houden. Hans Simons, voorzitter van het dagelijks bestuur van het Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn, is daar niet bezorgd over. 'Het gaat erom dat de kennis bij de professional komt die iedere dag met zijn poten in de modder staat. Dat hoeft niet per se via het NIZW.'

Ouderen, gehandicapten en psychiatrische patiënten die in een instelling verblijven maken gebruik van dagbesteding, de wasservice, de klusjesdienst. Dergelijke diensten horen bij de instelling, en worden betaald vanuit de AWBZ. Maar als ze zelfstandig wonen, vergoedt de AWBZ deze activiteiten in principe niet meer en de gemeenten hebben er geen geld voor. 'Bij de extramuralisering is men vergeten de noodzakelijke infrastructuur te regelen.'

Eind juli ging Opmaat, een welzijnsinstelling voor onder meer sociaal-cultureel werk, opbouwwerk, maatschappelijk werk en kinderopvang in Emmen, failliet. Volgens Willemien Dirks werkten welzijnswerkers er op eilandjes, waren financieel managers niet op hun taak berekend en deed de gemeente of het niet haar 'pakkie an' was. 'Bij de gemeente zit niemand meer met visie op welzijnswerk.'

'Kent u het CWI?' Sinds begin april kom je ze tegen op schoolpleinen, markten en in winkelcentra in Nijmegen: de oranje brigade van het Centrum voor Werk en Inkomen. De vrouwen werven op een onorthodoxe wijze herintreedsters voor de arbeidsmarkt. Het blijkt niet gemakkelijk vrouwen van huis en haard weg te lokken. 'Deze vrouwen hebben vaak specifieke wensen en werkgevers moeten daar een mouw aan passen.'

Na lange tijd in het defensief te hebben gezeten, heeft het opbouwwerk de wind weer mee. Het ontdekt nieuwe samenwerkingspartners, stelt meer eigen prioriteiten en opereert steeds vaker zelfstandig op de markt. 'Zonder opbouwwerk krijg je veel buurten niet meer aan de gang.'

In een twintigtal gemeenten boekten de Leefbaarheidspartijen grote winst. Hun speerpunt: de burger moet meer invloed krijgen. Ook welzijnsorganisaties werken voortdurend aan leefbare buurten. Een basis voor een goed huwelijk lijkt gelegd. Kunnen welzijnsorganisaties en de Leefbaarheidpartij wat met elkaar?