Gemeenten lijken steeds creatiever te worden om mensen weer aan het werk te krijgen. Het Friese Weststellingwerf biedt arme gezinnen een vakantie aan en buurgemeente Ooststellingwerf geeft hen gezondheidstrainingen. De gedachte is dat men meer bij het maatschappelijk leven betrokken raakt of zelfs gemotiveerd raakt om werk te zoeken. Is de armoedebestrijding gebaat bij dit soort initiatieven?

De sportcomplexen hebben de ruimte en de naschoolse opvang dringend behoefte aan uitbreiding. Aldus is een kruisbestuiving ontstaan. Bij sportvereniging Kampong draait het al: naschoolse opvang op het sportcomplex en met sportactiviteiten als hoofdmoot. Het ministerie van Sociale Zaken zag er ook wat in en besloot vorig jaar vijftien pilotprojecten te starten.

Het beleid om demente ouderen zo lang mogelijk thuis te laten wonen is doorgeschoten, vindt geestelijk verzorger Rieke Mes. Zij begeleidde jarenlang demente mensen in verpleeghuizen en schreef daar een boek over. 'Meer verpleeghuisplaatsen zijn hard nodig. Maar beleidsmakers sluiten hun ogen, want mantelzorgers zijn goedkoper.'

In hoeverre is probleemgedrag van jongeren op wijkniveau aan te pakken? De aanpak 'Communities that care', die uit Amerika afkomstig is, moet bewijzen dat dit goed lukt. Belangrijke voorwaarde is dan wel een hechte relatie met familie, leeftijdsgenoten, school en de wijk. Er is nu bijna twee jaar ervaring met pilotprojecten in vier Nederlandse steden. 'Instanties moeten méér de straat opgaan.'

Op 28 februari 2002 zullen zeshonderd partijen - variërend van directeuren, beleidsmedewerkers en uitvoerend werkers van welzijnsorganisaties, vertegenwoordigers van sectoren waarmee de sector samenwerkt tot lokale, provinciale en landelijke bestuurders - de toekomstagenda voor de welzijnssector vaststellen. Paul Vlaar en Kees Neefjes, beiden betrokken bij de organisatie van het traject Welzijn Versterkt, schetsen alvast de contouren van die agenda.

'Door de problemen belachelijk te maken,' zeggen David en Willem over hun manier om dak- en thuislozen te helpen, 'gaan ze anders tegen hun situatie aankijken.' De twee Utrechtse straatadvocaten hopen uiteindelijk de dakloosheid te kunnen terugdringen. Enerzijds door bij de instellingen en de gemeente te strijden voor goede opvang. Maar ook door de cliënten zelf een spiegel voor te houden.

Landelijk onderzoek geeft aan dat bijna twintig procent van de Nederlanders wel eens een psychotische ervaring heeft gehad. Bepaalde wijken vormen volgens Jim van Os, psychiater en epidemioloog, een verhoogd risico op deze stoornissen. ‘Een buurt waar mensen geen vertrouwen in elkaar hebben, maakt ongelukkig.’

Jongeren worden steeds meer gezien als een probleemgroep. Remedies worden voornamelijk gezocht in de repressieve sfeer. Maar jongeren zelf willen óók veiligheid op straat en regels op school. Ze willen echter dat die veiligheid en die regels in samenspraak met hén tot stand komt. ‘Wie jeugdigen wil inburgeren in de samenleving’, zo stelde Micha de Winter, ‘moet voorwaarden scheppen voor sociale verbondenheid. Dat betekent: een sociale infrastructuur creëren waarin jeugdigen zich welkom en gewaardeerd. Jeugdwelzijnswerkers spelen daarin als buurtpedagogen een essentiële rol.’

De brede school wordt van alle kanten bejubeld, maar extra geld van het rijk is niet te verwachten. Louise Schaapveld, projectleider van de Groningse vensterscholen, is bang dat de scholen ten onder gaan aan hun eigen succes. ‘Eerst stimuleren we kinderen om deel te nemen aan de activiteiten en vervolgens moeten we door wachtlijsten ‘nee’ verkopen.’

De beleidsvoornemens van VWS voor ggz, verslavingszorg en maatschappelijke opvang bieden weinig nieuwe maatregelen. Maar instellingen voor maatschappelijke opvang en geestelijke gezondheidszorg maken zich zorgen om de financiële nood van minima en middeninkomens vanwege alle bezuinigingen. ‘Veel mensen kunnen de druk niet meer aan.’