In de buurthuizen zijn het tegenwoordig de vrijwilligers en de additionele arbeidskrachten die inloopochtenden, jongerensozen en kookclubs 'draaien'. Sluipenderwijs hebben zij een flink deel van de agogische taken van de beroepskrachten overgenomen. Tegelijkertijd hebben diezelfde beroepskrachten steeds minder tijd om de vrijwilligers goede begeleiding en persoonlijke aandacht te geven. Met uitval en frustratie als gevolg. De buurthuizen zullen daarom werk moeten maken van een degelijk vrijwilligersbeleid. 'Het wordt steeds moeilijker om ze te werven en vast te houden.'

Dinsdag 19 januari verdween de 13-jarige scholiere Sybine Jansons uit Maarn. Vijf weken later werd ze dood teruggevonden in een vaart bij Breukelen. De zaak wekte grote beroering in Maarn en omgeving. Albert Mulder, psycholoog bij de afdeling Jeugdgezondheidszorg van de GGD Zuid-Oost Utrecht in Zeist, werd de dag nadat Sybine was verdwenen door de gemeente Maarn gevraagd het beleidsteam dat de hulpverlening rondom de vermissing en het overlijden van het meisje coördineerde te adviseren. 'Je bent louter bezig de negatieve gevolgen te beperken. Een positieve wending aan de situatie geven, kun je niet,' concludeert hij.

Van scheldpartijen en bedreigingen tot zwaar lichamelijk geweld: veel maatschappelijk werkenden hebben te maken met agressie van cliënten. Bij het verwerken van geweldsincidenten is goede opvang door collega's en leidinggevenden van het grootste belang. Toch staat het veiligheidsbeleid bij veel instellingen nog in de kinderschoenen, stelt auteur Huub Buijssen in zijn binnenkort te verschijnen boek 'Aangeslagen. Indringende ervaringsverhalen van maatschappelijk werkenden.' In dit nummer van Zorg + Welzijn een voorpublicatie.

De term 'maatschappelijk ondernemen' heeft inmiddels het regeerakkoord gehaald en dat is zeker een succesje, meent Nico de Boer. Toch is hij niet optimistisch. 'Het gevaar is levensgroot dat het begrip aan zijn eigen succes ten onder gaat.' De Boer is auteur van het boek 'Maatschappelijk ondernemen, wat en hoe?', dat binnenkort van de persen rolt. De publicatie is het slotakkoord van een debattenreeks in De Balie over maatschappelijk ondernemen. 'Zo'n pleidooi om rijke patiënten met voorrang te behandelen heeft er dus niets mee te maken. Dat gaat gewoon over slimmigheden met geld.'

De bezem moet door de zorg en flink ook, vinden Jaap de Hoop Scheffer en Nancy Dankers. In Christen Democratische Verkenningen noemen beide CDA-kamerleden de instellingen en koepelorganisaties 'lui, klantonvriendelijk, inefficiënt en defensief'. Deze gevestigde machten zouden een flinke stap terug moeten doen ten gunste van patiënten- en consumentenorganisaties. Nancy Dankers legt de opmerkelijke ommezwaai uit.

Verbetering van activering en uitstroom, gerichtere armoedebestrijding en terugdringen van misbruik. Dat waren de voornaamste doelen achter de invoering van de nieuwe Algemene Bijstandswet in januari 1996. Als altijd bleek de praktijk de afgelopen jaren wat weerbarstiger. Dit najaar evalueert de Tweede Kamer de wet. Een inventarisatie van de winstpunten en de minder geslaagde effecten.

In het Regeerakkoord onderstreepte het kabinet nog eens het belang van de buurthuizen als basisfunctie. Dat belet veel gemeenten niet om flink het mes te zetten in hun welzijnsbegroting. De gaten die er vallen denken ze te dichten met gelden uit het Grotestedenbeleid en Europese fondsen. Een goedkope truc of handig gebruik van mogelijkheden? Voor welzijnsinstellingen pakt dit beleid minder prettig uit.

Het algemeen maatschappelijk werk zit klem. De werksoort krijgt steeds meer taken toegeschoven zonder dat het budget navenant meegroeit. Gemeenten willen dat het AMW actief meedoet aan de wijkaanpak en de integrale samenwerking. Tegelijkertijd doen steeds meer gespecialiseerde instellingen hun maatschappelijk werk de deur uit, zodat de toeloop op het AMW alleen maar toeneemt. Zowel minister Borst als de gemeenten vinden dat het AMW versterkt moet worden, maar schuiven de verantwoordelijkheid daarvoor op elkaar af. Hoe gaan de instellingen intussen om met de oplopende druk?

Regionalisering is het kernwoord in het arbeidsmarkt- en scholingsbeleid. Of het nu om de zorgsector, welzijn of jeugdhulpverlening gaat, de krapte op de arbeidsmarkt moet worden bezworen op regionaal niveau. Daar slaan de sociale partners en arbeidsvoorziening de handen ineen met mobiliteitsprogramma's, transferpunten, loopbaanoriëntatietrajecten en vacaturebanken. Maar hoe zit het met de instroomkant? In de regionale overlegstructuur schitteren de opleidingen door afwezigheid.

Staatssecretaris Rick van der Ploeg wil de gesubsidieerde cultuur openbreken voor jongeren en minderheden. Daarbij ziet hij ook een rol weggelegd voor het welzijnswerk. De aandacht van die sector voor kunst en cultuur is de afgelopen vijftien jaar lelijk weggezakt. Want er moesten problemen en achterstanden worden aangepakt. Een mooie kans voor een heroriëntatie?