Uitermark zegt dat we in een paradox zitten. Bestuurders en beleidsmakers, en ambtenaren praten over de participatiesamenleving, maar zeggen ook dat ze niet zomaar subsidies gaan geven. ‘Ze gaan geen gratis geld geven, nee, er zijn voorwaarden. En degenen die financieren zeggen “kijk, wat een mooie initiatieven, daar zijn wij co-producent van, dankzij ons hoor!”. En dat bijt dus met de houding dat je daadwerkelijk vertrouwt op het zelforganiserende vermogen van mensen. Dat je echt begrijpt wat ‘ondersteunend’ betekent.’
Nieuwsgierig
De bijzonder hoogleraar samenlevingsopbouw stelt dat er weinig nieuwsgierigheid is naar hoe mensen een bepaald probleem oplossen in hun eigen gemeenschap. ‘Financierende partijen hebben vaak een heel specifiek idee over hoe het moet gaan in de buurt. Daar zoeken ze de burgerinitiatieven bij. We willen iets op een podium zetten en dat moet dus aan bepaalde eisen voldoen. Initiatieven moeten SMART zijn. Dat is dus iets anders dan de participatiesamenleving die zichzelf opdringt, zoals het kabinet dat presenteert.’
Afhankelijk
De hoogleraar pleit voor instituties, organisaties, instellingen die ‘agendaloos’ zijn. De kramp zit ‘m volgens hem in professionals die denken onmisbaar te zijn, die zeggen iedereen bij elkaar te brengen, die menen dat het zonder hen allemaal niks zou worden. ‘Dan ben je dus blijkbaar niet in staat om het zelforganiserend vermogen van mensen te vinden, te laten, te begrijpen, te ondersteunen. Ik vind dat professionals dienend moeten zijn, misschien wel nederig. En dat veronderstelt dat je niet voorop loopt, ook niet de organisatie waarvoor je werkt, dat je mensen niet afhankelijk van je maakt.’
Zelforganisaties
Justus Uitermark (1978) is sinds 2013 bijzonder hoogleraar samenlevingsopbouw aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Uitermark onderzoekt steden, beleid, sociale bewegingen, netwerken en zelforganisaties. De bijzonder hoogleraar houdt tijdens het Zorg + Welzijn Jaarcongres op 11 september de themalezing ‘Wat verklaart of een initiatief slaagt of faalt?’. Hij bespreekt hoe initiatiefnemers kunnen voorkomen dat hun initiatief verstart en in zichzelf gekeerd raakt.
Niet alleen professionals in Zorg en Welzijn moeten hun cliënten helpen hun eigen kracht en netwerk aan te boren. Leidinggevenden in de sector zouden dat ook bij de professionals moeten doen, vindt Paut Kromkamp. Zij geeft tijdens het Zorg + Welzijn Jaarcongres een sessie over ‘Oplossingsgericht werken en leiding geven’. Lees hier het interview met Paut >>
