‘Iedereen is van goede wil, maar er is onvoldoende samenhang.’ Zo schetst Yvonne Tiemens, beleidsmedewerker bij de gemeente Deventer het  probleem van de begeleiding van thuiszittende jongeren. Het ‘Thuiszitterspact”, een landelijke afspraak tussen organisaties, moet nu eindelijk vaart zetten achter het oplossen van het probleem van jongeren die leerplichtig zijn en niet meer naar school gaan. Zij missen vaak de boot naar opleiding en werk en hebben geen goede “papieren” voor hun toekomst.

Thuiszitterspact

Het Thuiszitterpact – een overeenkomst tussen de ministeries OCW, VWS, Justitie en Veiligheid, en de koepels van voortgezet onderwijs en van de gemeenten VNG – dateert al van 2016. In het regeerakkoord 2017 wordt gesproken van een wettelijk verplichte doorzettingsmacht om het aantal thuiszitters – leerplichtige leerlingen die geen onderwijs krijgen – terug te dringen. Marc Dullaert heeft een rapport geschreven met adviezen voor dit probleem. Advies 1: ‘Hef het verschil tussen geoorloofd en ongeoorloofd verzuim op. Alle verzuim vraagt om onmiddellijke en doelgerichte aanpak.’

Verzuim

De gemeente Deventer is serieus bezig met de invulling van het thuiszitterspact. Een groot probleem bij de begeleiding van thuiszitters begint al bij de registratie op school van het verzuim, zegt Yvonne Tiemens. ‘De verzuimregistratie op veel scholen is niet op orde. Vaak omdat ze bang zijn voor inspectiebezoek als er veel verzuim voorkomt. Wij hebben dus vanuit de leerplichtregistratie van DUO geen goed beeld van het precieze aantal thuiszitters en wie het zijn.’

Jongerenwerker

Met het pact in de hand worden nu gezamenlijke doelstellingen en ambities tussen instanties en organisaties concreet gemaakt, zegt Tiemens. ‘En we kunnen elkaar aanspreken op die doelen als het niet goed gaat. Wij maken afspraken met het primair en voortgezet onderwijs, met het mbo en samenwerkingsverbanden in het onderwijs, met de jeugdarts van de ggd en met de welzijnsorganisatie. De laatste is een belangrijke partner om de situaties van jongeren die verzuimen zo normaal mogelijk te houden. Als een jongere veel verzuimt, dan gaat een jongerenwerker praten. Als er ernstige problemen zijn kunnen de jongerenwerkers contact opnemen met een gezinscoach en de zorg opschalen als dat nodig is.’

Passend onderwijs

Leerlingen zijn soms al uit beeld geraakt bij scholen door langdurig verzuim. De scholen zijn verantwoordelijk voor de leerplicht van de leerlingen, ook al is de leerling niet op school. ‘Dat staat in de wet, dat is passend onderwijs,’ zegt Tiemens. En de verantwoordelijkheid van de ouders? ‘Zeker, met hen moeten school en hulpverleners vroegtijdig in gesprek zijn en ze overal bij betrekken.’

Wachtlijsten

De wachtlijsten in de jeugdhulp zijn een factor die ook niet meewerkt. ‘Ja, daar hebben we ook mee te maken’, zegt Tiemens. ‘Wij zijn als gemeente betrokken bij de opzet, vanuit het voortgezet onderwijs, van een tussenvoorziening voor thuiszitters opgezet bij zorginstelling Humanitas. Als een kind niet naar school gaat, wordt het opgehaald door een jeugdwerker en worden de jongeren ingezet bij activiteiten met ouderen bij Humanitas. Ze krijgen ook huiswerkbegeleiding, om weer terug te kunnen keren naar een opleiding.’

Doorzettingsmacht

De doorzettingsmacht – een belangrijk advies in het rapport Dullaert – is zeker een onderwerp in de gemeente Deventer. De oplossing hebben ze nog niet. Tiemens: ‘Er moet iemand zijn die besluiten neemt als instanties en organisaties er niet uitkomen. Tot nu toe is het zo dat iedereen vanuit zijn eigen organisatie het beste wil doen voor het kind. Maar de samenhang is vaak nog ver te zoeken. Organisaties werken ook vanuit hun eigen belang om de zorg in de eigen organisatie te houden. Daar moeten we van af. We hebben in Deventer een schakelpunt overleg, een multidisciplinair overleg over kinderen boven de 16 jaar. De bedoeling is om op die plek een “thuiszitterstafel” te organiseren om enerzijds casussen apart bespreken, en anderzijds de doelstellingen uit het pact in de praktijk te brengen. En daar iemand aanwijzen die doorzettingsmacht heeft.’

Meer weten over het advies van Marc Dullaert “De kracht om door te zetten”>>