Shiwa mag plaatsnemen op de stoel midden in de zaal. Harrie en Michel staan
achter haar. ‘Jij bent de koningin’, roept workshopleider Luc Opdebeeck tegen
Shiwa. ‘Je mag de dienaren alles bevelen wat je maar wilt. Ga rechtop zitten,
hoofd omhoog, benen uit elkaar.’
Even later beveelt de stralende koningin, die in het normale leven
alleenstaande moeder is met een psychiatrische achtergrond: ‘Haal een kopje thee
voor me, en de koekjestrommel, poets de ramen, verzorg mijn handen.’
Ze weet van geen ophouden meer, terwijl haar dienaren de longen uit hun
lijf lopen. ‘Oké’, eindigt Luc de scène. Applaus. Even later worden de rollen
omgedraaid. Harrie mag koning zijn. In een groezelige broek, met ongewassen
haar, gaat de dakloze onwennig op de troon zitten. Aarzelend vraagt hij om
koffie, en vooruit, een koekje, maar dan weet hij het niet meer. Ook nu
applaus.Vijftien mensen werken deze middag in het theateratelier in
Haarlem aan een voorstelling die in december opgevoerd zal worden. Ze zijn dak-
of thuisloos of hebben een psychiatrische achtergrond. De eerste zes
bijeenkomsten is het spelelement nog het belangrijkst, leren acteren en
improviseren. In de weken daarna schrijft de groep samen het script, gebaseerd
op hun eigen levensverhalen.
Veranderen kan‘Dat is de essentie van het
forumtheaterstuk’, vertelt Luc Opdebeeck. ‘Het is de bedoeling dat deze groep
een stem krijgt naar de buitenwereld en dat het publiek participeert in de
voorstelling. Daklozen laten bijvoorbeeld zien waar ze in het dagelijks leven
tegenaan lopen, het publiek reageert en denkt mee over
oplossingen.’Hij geeft het voorbeeld van een van de dakloze
deelnemers die beduusd vertelde dat hij alleen een uitkering zou krijgen van de
sociale dienst als hij altijd op dezelfde bank in het park zou zitten. Elke dag
werd hij gecontroleerd, een plek onder de brug omdat het stortregende werd niet
toegestaan. ‘Zo’n situatie spelen we uit en laten we zien aan het publiek
waaronder hopelijk politici’, aldus de workshopleider.
Het gehele artikel is te lezen in Zorg + Welzijn Magazine 11,
november 2006. Drie maanden na publicatie wordt het op de website geplaatst.
‘Theater van de onderdrukten’ van Formaat: Stralen, lachen en opgaan in het spel. Mensenwerk
Theater als middel om kwetsbare groepen een stem te
geven. In Haarlem komen daklozen en psychiatrisch patiënten weer tot leven in
het theateratelier van stichting Formaat. ‘Als ik aan het eind van de middag
naar huis ga, voel ik me opgeladen.’