Door Eric de Kluis – Thuiszorg Rotterdam gebruikt geld dat bestemd is voor
zorg in strijd met de regels voor commerciële doeleinden, berichtte NRC
Handelsblad in juni vorig jaar. Reden voor verzekeraar Het Zilveren Kruis om het
onafhankelijk onderzoeksbureau Deloitte & Touche opdracht te geven de
instelling aan een minutieus onderzoek te onderwerpen. Half november vorig jaar
concludeerde het bureau dat er hooguit sprake van ‘een weinig transparante
financieringsstructuur’ en ‘een gebrekkige communicatie tussen STR en
zorgkantoor’. Van het weglekken van AWBZ-middelen zou niets zijn gebleken.
Het zorgkantoor stuurde het rapport door naar haar toezichthouder, het CTZ.
Begin februari kwam dit orgaan met de conclusie dat er wel degelijk sprake is
van weglekken van AWBZ-middelen. Opvallend is echter dat het CTZ zich ook
baseert op het onderzoek van Deloitte & Touche, maar tot een
tegenovergestelde conclusie komt. ‘Onbegrijpelijk,’ meent Jan Knipscheer. ‘Het
College is niet bij mij langs geweest voor aanvullende gegevens. Het is mij een
raadsel hoe ze nu op basis van het onderzoek dat ons vrijpleitte tot de
conclusie kan komen dat er geld is weggelekt naar de commercie. Bovendien zou
het wel zo normaal zijn geweest als het CTZ ons in de gelegenheid had gesteld
onze visie te geven alvorens zij tot haar conclusies kwam. Dan was de uitkomst
van hun rapportage mogelijk anders geweest.’
Er is AWBZ-geld gegaan naar een privaat uitzendbureau en een
automatiserings- en telecombedrijf. Is dat geen weglekken?
‘Nee. STR heeft op contractbasis dienstverlening bij deze bedrijven
ingekocht, ten behoeve van de AWBZ-zorgverlening. Een paar jaar geleden stonden
wij voor de vraag hoe we zo goed mogelijk konden inspelen op de ontwikkeling van
privaat ondernemerschap in de zorg. Dan kun je twee dingen doen: of je zoekt het
in het primaire proces, bijvoorbeeld met een aanbod aan luxezorg,
privé-klinieken enzovoorts. Maar dat wilden we niet, want er was toen
personeelsschaarste in de zorg en je kunt het beschikbare personeel maar één
keer inzetten. Wij kozen er juist voor het ondernemerschap op een andere manier
vorm te geven: doelmatiger gebruik van ondersteunende processen. Ik heb een
uitzendpoot opgericht met als doel flexibel en tijdelijk personeel aan te
trekken. Daarnaast heb ik een bedrijf voor automatisering en telecom opgericht.
Het feit dat ik in het bestuur van de stichtingen zat waarin de aandelen van die
BV’s werden beheerd, maakte het mogelijk dat over de levering van diensten geen
BTW in rekening hoefde te worden gebracht. De voordelen daarvan zijn de STR ten
goede gekomen. We hebben daaruit bijvoorbeeld onze thuiszorg vakschool
bekostigd.’
Maar AWBZ-geld is toch niet bedoeld voor opleidingen en
automatisering?
‘Waarom niet? Dat lijkt me nogal kort door de bocht. Verpleegkundigen die
in dienst zijn van Thuiszorg Rotterdam moeten ook worden bijgeschoold. Dat staat
in de cao. Waarom zou je dan geen scholing kunnen geven aan mensen die nog niets
kunnen op dit terrein? Doe je dat niet, dan ben je afhankelijk van de instroom
in het Regionaal Opleidings Centrum of er ooit nog zorg kan worden geleverd. Ook
zijn er steeds meer ouderen op de arbeidsmarkt die bijgeschoold moeten worden.
Dat gaat uit de AWBZ-pot, dat kan niet anders. Als je je zo beperkt opstelt, kun
je je ook afvragen of de AWBZ er wel is om folders in het Arabisch te laten
drukken. Maar doe je dat niet, dan gaan er dingen mis. Dan moeten de
medewerksters meer tijd besteden aan het uitleggen van zaken. Dat kost veel meer
dan zo’n folder.’
Vindt u de constructie tussen private en publieke
rechtspersonen een gelukkige of een noodzakelijke keuze?
‘Een noodzakelijke. Ik verwacht dat in de komende jaren, met de
tegenzittende economie, de tarieven maar mondjesmaat verhoogd zullen worden en
dat de kosten in de zorg behoorlijk zullen stijgen. Dat betekent alle hens aan
dek om ervoor te zorgen dat de kosten binnen de perken blijven, want we willen
immers niet dat we selectieprocessen krijgen. Wij moeten zorg kunnen leveren aan
iedereen die daarvoor is geïndiceerd. Om dat te kunnen doen moet je vernuftig
met de financiën blijven omgaan.’
Bent u gelukkig met de marktwerking in de
zorg?
‘Ik heb daar in het verleden lang over getwijfeld. Ik had altijd de hoop
dat je zaken goed kon reguleren in het publieke bestel. Maar je ziet nu dat de
zorg steeds meer onderhevig wordt aan marktwerking. Brussel kent immers maar
twee vormen om een sector – en dus ook de zorg – in te richten: een publiek
bestel of een marktbestel. De Nederlandse middenweg kent men daar niet. Maar de
marktwerking is niet te stuiten. Daarom is het hoog tijd dat we een goed debat
gaan voeren wat er binnen die markt wel en niet mag.’
Loopt u niet te ver voor de troepen uit?
‘Dat zou best kunnen. Als dat zo is dan wordt het tijd om even gas in te
houden tot de troepen er weer bij zijn. Maar ik ben ervoor ingehuurd om ervoor
te zorgen dat er hier in Rotterdam zorg kan worden geleverd. En dat gaat goed.
De thuiszorg in deze stad heeft geen wachtlijsten. We trekken heel veel
Rotterdammers van divers pluimage aan om in de zorg te werken. Die worden
vervolgens bij ons opgeleid. In tal van steden is de kraamzorg failliet gegaan.
Hier redden we het nog steeds, en allebei onze kraamhotels zitten bomvol. Het
gaat om het eindproduct. De zorg moet worden geleverd. Linksom of
rechtsom.’