Een sportvereniging kent doorgaans geen tien gevallen van seksueel misbruik per jaar. Maar als het gebeurt, is het desastreus voor kind en vereniging. Wat kun je doen als vrijwilligersorganisatie om misbruik van minderjarigen te voorkomen? 
 
Royeren
Volgens Van Westerlaak was een voorval enkele jaren terug aanleiding om dit probleem aan te pakken. ‘In 2005 stelde een vereniging een vrijwilliger op non-actief wegens seksueel misbruik. De man is vervolgens ook reroyeerd’, vertelt Van Westerlaak. ‘Maar hij begon vervolgens zelf een vereniging, waardoor hij weer in aanraking kwam met kinderen.’ Deze gebeurtenis onderstreept het belang van een gezamenlijke aanpak voor alle vrijwilligersorganisaties, vindt het bestuurslid. ‘Ook al ben je als eigen organisatie alert op seksueel misbruik, als iemand honderd meter verderop bij een andere partij aanklopt en daar aan de slag kan, heb je nog steeds een probleem.’

Gedragscode
Seksueel misbruik helemaal voorkomen is niet haalbaar, maar vrijwilligersorganisaties als sportclubs en scouting kunnen wel maatregelen treffen, vindt Van Westerlaak. Ten eerste moet het onderwerp op de agenda komen. Daarnaast moeten omgangsregels en gedragscodes van de vereniging duidelijk zijn bij alle leden. ‘Het is niet altijd eenvoudig om dat als organisatie zelf te regelen. de toolkit biedt houvast. Daarin staat hoe je dit kunt aanpakken.’

Pedofielen
Vooral de gedragscode is belangrijk, stelt het bestuurslid. ‘Daarin staat zo concreet mogelijk wat wel of niet kan. Van pedofielen is bekend dat ze het kind in hun privé-leven proberen te trekken. Maak als organisatie duidelijk waar de grenzen liggen van regulier contact. Komen kinderen bij de begeleiders thuis? Wanneer ben je alleen met een kind?’ Erover praten heeft al grote preventieve waarde, vindt Van Westerlaak. ‘Dan geef je als organisatie aan wat de regels zijn en dan straal je uit dat je er voor je leden en je vrijwilligers bent.’

Daders
De toolkit ‘In Veilige Handen’ geeft aan hoe de organisatie bijvoorbeeld een risicoanalyse kan maken, een meldcode, gedragscodes en omgangsregels kan opzetten. Maar ook: wat te doen als het mis gaat? Van Westerlaak benadrukt het belang van tuchtrecht en een landelijk registratiesysteem. ‘Bij misbruik is het vaak moeilijk om daders te vervolgen. Maar als een vrijwilliger echt de gedragsregels overtreedt, kan hij op een landelijke registratielijst terechtkomen. Wanneer organisaties bij nieuwe vrijwilligers deze lijst checken en een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG)vragen, dan kunnen we beter voorkomen dat het weer gebeurt.’

De toolkit ‘In Veilige Handen’ is tot stand gekomen in samenwerking met de ministeries van Justitie en VWS, NOC*NSF, Scouting Nederland, MOVISIE en NOV. Ga naar www.inveiligehanden.nl voor meer informatie.

Meer nieuws in uw inbox? Klik hier voor de gratis Zorg + Welzijn  Nieuwsbrief. Voor meer achtergronden en opinies, neem hier een abonnement op Zorg + Welzijn Magazine.

Volg Zorg+Welzijn op Twitter >>

Bron: Foto: ANP/Roos Koole