Ieder jaar worden ongeveer zesduizend jongeren met een licht verstandelijke beperking (lvb) achttien jaar. Net als hun leeftijdsgenoten worden zij dan zelf verantwoordelijk voor onder meer het afsluiten van verzekeringen en moeten ze zelfstandig keuzes gaan maken over bijvoorbeeld wonen en opleiding. Maar in tegenstelling tot hun leeftijdsgenoten, zijn deze jongeren in hun ontwikkeling echter nog geen achttien, maar soms pas twaalf jaar.

Transitiecoach lvb

‘Voor deze groep is ondersteuning bij de veranderingen die plaatsvinden als ze achttien worden daarom cruciaal.’  Dat stelt het Innovatiefonds Zorgverzekeraars. Het fonds geeft daarom financiële steun aan het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie bij het ontwikkelen van de transitiecoach lvb. Deze transitiecoach moet jongeren en hun ouders geleidelijk voorbereiden op de veranderingen in het leven en de zorg en hen zo goed mogelijk betrekken bij de besluitvorming hierover.

Gelijkwaardige positie

Volgens het NJi is begeleiding in de vorm van coaching een goede manier om jongeren met een lvb te ondersteunen op hun weg naar volwassenheid. Van den Eijnden: ‘Voor deze jongeren is het prettig als er iemand naast ze staat, met ze meekijkt en hen helpt bij het maken van een plan. Vanuit een gelijkwaardige positie. Uiteindelijk moeten ook deze jongeren zelf dingen kunnen regelen, het helpt hen dus niet als iemand hen alles uit handen neemt. Maar een coach die met ze meekijkt en waar nodig ondersteunt, kan heel waardevol zijn.’

Taken

Van den Eijnden denkt dat het goed zou zijn als de taken van de transitiecoach niet vast komen te liggen. ‘Wat de taken van de transitiecoach precies zijn, hangt af van de jongere en de vragen die hij heeft. Natuurlijk zijn er een aantal zaken die altijd geregeld moeten worden, zoals het aanvragen van een zorgverzekering, het regelen van bankzaken en keuzes over wonen en werk die gemaakt moeten worden. Maar iedere jongere die vanuit de Jeugdwet de Wmo ingaat, is anders. Het is dan goed om samen te sparren. Wat wil een jongere zelf doen? Waar blijft hij hulp bij nodig hebben? Kan hij dezelfde hulp blijven krijgen? Of krijgt hij te maken met andere hulpverleners en hoe ga je hiermee om? Al dit soort vragen zijn heel persoonlijk. Ik denk dat jongeren beter hun volwassenheid ingaan als iemand met ze mee kan denken om het antwoord hierop te vinden.’

Eigen regie

Daarbij is Van den Eijnden van mening dat de hulp van een Transitiecoach een optie moet zijn, geen verplichting. ‘Iedereen moet zelf kunnen kiezen waar hij ondersteuning bij nodig heeft en wat hij zelf gaat regelen. Bij deze doelgroep is het wel goed om preventief hulp aan te bieden zodat de jongeren weten dat ze ondersteuning kunnen krijgen als ze dat willen. Maar hulp van een Transitiecoach verplichten, zou geen goede zaak zijn, in de ideale situatie wil je mensen de regie over hun eigen leven geven.’

Maatwerk

Hoe lang de begeleiding van de Transitiecoach idealiter zou moeten duren, is niet te zeggen. Van den Eijnden: ‘Het is in elk geval prettig als er geen vaststaand aantal gesprekken moet zijn. De begeleiding moet zo lang en zo kort zijn als nodig is. Ook hier geldt dus weer dat het maatwerk is.’