Door Alexandra Sweers – ‘De grote angst bij gemeenten is dat te veel mensen een beroep gaan doen op de Wmo. Ze vragen zich af: kunnen we dat inhoudelijk wel aan en wordt het niet te duur?’, zegt Anne-Marie van Bergen van MOVISIE. Dat was de algemene indruk tijdens de werkconferentie ‘Begeleiding uit de AWBZ: Wat staat gemeenten te doen?’, dat het kenniscentrum op 9 april organiseerde samen met Vilans, Tafel 33, Radar Advies en Significant.
Lichte beperking
De AWBZ is te duur geworden, stelt staatssecretaris Jet Bussemaker (VWS). Om de groep mensen met ernstige beperking ook in de toekomst zorg te garanderen, heeft het ministerie onder meer de ‘pakketmaatregel begeleiding’ doorgevoerd. Met deze maatregel wil Bussemaker iets doen aan de grote groep personen met een lichte beperking die ‘oneigenlijk’ gebruik zouden maken van de ondersteunde begeleiding. Het gaat om vormen van ondersteuning waardoor kwetsbare burgers weer meedoen aan de maatschappij. Zoals hulp bij het doen van boodschappen of een dagbesteding tegen eenzaamheid.
Revue
Bussemaker gaf eerder deze maand aan 130 miljoen euro extra vrij te maken voor de gemeenten, zodat zij niet de dupe worden van de bezuinigingen in de AWBZ. Alleen, gemeenten zijn daardoor nog niet gerust gesteld. Van Bergen: ‘Een aantal bedragen heeft de revue al gepasseerd, maar het is nog steeds onduidelijk welk geld voor wat is bedoeld. Is die 130 miljoen alleen voor huishoudelijke zorg? Is het eenmalig? De gemeenten weten het nog niet.’
Collectief
Duidelijk is wel dat het budget aan de krappe kant is om jaarlijks 50.000 mensen via de inzet van professionals te ondersteunen bij de participatie. Om de kosten te drukken ligt de uitdaging van de gemeenten bij een integrale aanpak, legt Van Bergen uit. ‘Het gaat om het zoeken naar verbindingen. Gemeenten doen een beroep op de creativiteit en eigen kracht van burgers en de (vrijwilligers-)organisaties om samen een aanpak te vinden.’
Schraal
De lokale overheid moet niet te snel naar individuele begeleiding grijpen, maar ook gebruik maken van collectieve welzijnsaanbod zoals vrijwilligers, verenigingen en clubs, zo bleek tijdens de conferenite. ‘Gemeenten kunnen een bijdrage leveren aan het oplossingen die aansluiten bij wat de individuele burger nodig heeft. Dat was een stelling tijdens het congres’, aldus Van Bergen.
Iemand die begeleiding bij de boodschappen kreeg, kan nu bijvoorbeeld gebruik maken van een bezorgservice of een vrijwilligersclub. ‘Mensen die zich eenzaam voelen door hun beperking, zijn misschien meer gebaat bij aansluiting bij een vereniging dan bij begeleiding door een maatschappelijk werker.’ Dat betekent wel dat gemeenten goed moeten weten welke collectieve voorzieningen er zijn, zegt Van Bergen. ‘Een aantal van hen heeft al een redelijk idee van wat er aan ondersteuning bestaat.’
Niet kant en klaar
Veel gemeenten beginnen nu met het maken van een werkplanning voor 2010. Wat gaan zij allemaal in gang zetten om de pakketmaatregel goed uit te voeren? Van Bergen: ‘Niet iedereen heeft de aanpak voor de ondersteuning al helemaal uitgekristalliseerd. Tijdens de werkconferentie konden de gemeenten inspiratie opdoen. Er is helaas nog geen kant en klare oplossing’.
Meer weten? Lees dan ook de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Daarvoor kunt u zich hier aanmelden.
Bron: foto: Stock.xchng
Kort de ontwikkelingen en gevolgen:
AWBZ Pakketmaatregelen
Met ingang van 1 januari 2009 is de ondersteunende begeleiding van mensen met een lichte lichamelijke of psychiatrische beperking, die moeite hebben met participeren in de samenleving, uit de AWBZ geschrapt. Ook de mensen met psychosociale problemen komen niet langer in aanmerking voor begeleiding vanuit de AWBZ.
Het gevolg van de pakketmaatregelen is dat deze groepen op een andere manier ondersteuning moeten organiseren. Naast het aanspreken van het eigen netwerk zullen zij vaker, in het kader van de Wmo, een beroep doen op de gemeente.
Uitdaging
De uitdaging voor de gemeente of maatschappelijke organisatie is hoe om te gaan met de toenemende vraag voor ondersteuning. Welke doelgroepen hebben ondersteuning nodig? En hoe kunnen zij zelfredzaamheid en participatie stimuleren en ondersteunen?
Dit onderwerp staat centraal op een werkconferentie op 13 oktober 2009 zie: http://www.studiearena.nl.
Met de afschaffing van de awbz zie ik veel ondersteuning verloren gaan.
Ook de voortgang van ons ( professionele, goed georganiseerde én betaalbare ) maatjesproject staat op het spel. Alsof sociaal contact iets is wat wel weg kan.
Gemeenten denken dat ze alles zelf kunnen en weten dat ze moeten bezuinigen omdat er minder geld naar de gemeenten gaat dan er aan awbz werd besteed.
Het afgelopen jaar komt het steeds vaker voor dat mensen bellen met een verzoek om huishoudelijke ondersteuning of praktische begeleiding. Gewoon omdat ze nergens terecht kunnen. We proberen mee te denken, mensen door te verwijzen naar een instantie waar ze nog wel hulp kunnen krijgen. Maar ja… als alles wegbezuinigd wordt is dat erg lastig.
Tot slot: ik vind wel dat we als maatschappij een verantwoordelijkheid hebben jegens onze medemens. Ik vind echter niet dat het structureel doen van huishoudelijke werk, de boodschappen, de lichamelijke verzorging enz onder liefdadigheid mag komen te vallen. Dit maakt namelijk diegenen die de hulp behoeven nodeloos extra afhankelijk en het verzwaard de takenlast van diegenen die deze extra zorgtaken op zich zouden moeten nemen. Met als extra minpunt dat deze zorgtaken hoogstwaarschijnlijk neer zouden komen op de schouders van toch al overbelaste mantelzorgers en vrouwen, die in veel gevallen toch al een ingewikkelde goocheltoer uithalen om werk, kinderen, huishouden enz te combineren.
Ik ben het eens met Gerrit, de AWBZ-maatregel houdt inderdaad in dat ondersteunende begeleiding voor mensen met een lichte beperking is afgeschaft. Zeker niet overgeheveld naar de Wmo. Het is wel zo dat er nu een taak neergelegd is bij de gemeente, die van zorgdragen voor welzijn in de gemeente. Dit is geen vreemde taak. Gemeenten hadden deze al, maar door allerlei wetten die zorgden voor individuele zorg was de nadruk op Welzijn in de gemeente wat naar de achtergrond geraakt. Naast een taak voor de gemeente hebben burgers onderling ook weer de taak eens naar elkaar om te kijken. Wat is er mis met je eigen boodschappen te combineren met die van de buurvrouw met een beperking? Eigenlijk was het onbegrijpelijk dat de overheid hiervoor geld beschikbaar stelde.
Er kan alleen sprake zijn van overheveling van deze zorg als de gemeenten dezelfde indicatiecriteria hanteren als de awbz voorheen voor deze groep deed en als zij gehouden zijn deze zorg ook te bieden. Als iedere gemeente zelf kan bepalen wat nodig is en wat zij willen bieden dan is deze groep overgeleverd aan de willekeur.
Geachte Mevrouw/Heer,
Bovenstaande informatie klopt niet helemaal.De bezuinigingen in kader van AWBZ zijn niet overgeheveld naar de WMO.Zoals als dit gebeurt is met de huishoudelijke hulp.De maatregel/bezuiniging is gewoon ordinair afgeschaft.Gemeentes hoeven dit niet te compenseren.Dit is niet mijn verhaal maar van de beleidsmedewerkers van de gemeente.
Waar of niet waar ??