Om een stevige basis te leggen voor de zorg en ondersteuning van kwetsbare ouderen hebben 23 organisaties van patiënten, zorgverleners en instellingen de handen ineen geslagen. Als eerste stap is een vragenlijst uitgezet om zicht te krijgen op algemene ervaringen, ervaren knelpunten en ideeën voor verbetering. In totaal deden 4672 mensen mee aan de meldactie. Onder hen waren ouderen met een kwetsbare gezondheid, hun naasten, professionals en burgers met ideeën voor verbeteringen.

Knelpunten

Uit het onderzoek blijkt dat er binnen de volgende vijf gebieden verbeterpunten nodig zijn: samenhang en afstemming, passende zorg, woonaanbod, ontlasting informele zorg en hulp(middelen) via de gemeente. ‘In de keten van de ouderenzorg is het gebrek aan samenhang en afstemming een knelpunt. Communicatie en een heldere rolverdeling tussen zorgverleners is daarbij van belang. Ook de combinatie van wonen, zorg en welzijn met alle bijbehorende wetten en regels kan beter. Dat geldt temeer voor de hulp en ondersteuning die gemeenten bieden. Ruim een kwart van de ouderen en naasten en zeventien procent van de zorgverleners zegt dat die hulp nooit of bijna nooit aansluit bij wat nodig is.’ Dat concludeert Patiëntenfederatie Nederland, de trekker van het onderzoek.

Sociaal netwerk

Ook blijkt uit de vragenlijst dat ouderen, naasten en zorgverleners vinden dat er nu teveel vanuit wordt gegaan dat het sociale netwerk wel een deel van de zorg kan leveren. ‘Maar dat is niet zo, 71 procent van de zorgverleners geeft dit als knelpunt aan en veertig procent van de ouderen ervaart dat zij veel meer hulp en ondersteuning nodig hebben dan dat buren, familie en vrienden in de praktijk kunnen bieden.’ Verder sluit de woonomgeving van ouderen vaak niet aan op wat zij nodig hebben. Dat meldt ruim een kwart van de ouderen en naasten. ‘Zij zouden graag in een veilige omgeving wonen, in aanleunwoningen, zorgappartementen of het oude verzorgingshuis.’

Langer zelfstandig wonen als oudere? Een mooi ideaal, maar in de praktijk nogal weerbarstig. Mensen die het juist niet zouden moeten willen, maar het toch doen, mensen voor wiens gezondheid het lastige situaties oplevert en mensen die lastig zijn om voor te zorgen. Lees meer>>

Oplossing

De deelnemers aan het onderzoek zien niet alleen knelpunten, maar ook oplossingen. Zo zijn ze van mening dat een deel van de problemen voorkomen kan worden als er meer tijd gemaakt wordt voor een goed gesprek over welke zorg en ondersteuning iemand nodig heeft. ‘Bovendien zeggen ouderen dat het ook al helpt als ze beter voor zichzelf opkomen, maar dat is niet iedereen gegeven.’

Onafhankelijke cliëntondersteuner

Onafhankelijke cliëntondersteuning kan daarbij helpen. Maar uit het onderzoek blijkt dat veel mensen niet weten dat ze hier recht op hebben. ‘En daar komt bij dat die ondersteuning vaak ook niet wordt aangeboden. Ouderen en zorgverleners denken dat een zorgverlener die zich uitnodigend opstelt en doorvraagt al zou helpen.’

Oudervriendelijke samenleving

De volgende stap die de 23 samenwerkende organisaties nemen, is het aanpakken van de belangrijkste knelpunten die uit het onderzoek naar voren kwamen. ‘Dat betekent dat concreet uitgewerkt wordt hoe er maatwerk kan komen voor de zorg en ondersteuning die nodig is. Alle organisaties die bij het onderzoek betrokken zijn bepleiten in dat kader een beweging  die zich hard maakt voor de positie van kwetsbare ouderen. Uiteindelijk moet dat leiden tot een oudervriendelijke samenleving.’