– Annet van Eenennaam- Zeven maart is de dag. Burgers kiezen in hun woonplaats een nieuwe gemeenteraad. Echt vuurwerk is tot nu toe nog niet uitgebarsten. Neem Dordrecht, een stad met 120 duizend inwoners. Van oudsher een arbeidersstad met behoorlijk wat sociale achterstand. Bij de vorige verkiezingen boekte de PvdA een historisch verlies. De partij zakte van elf naar acht zetels. Later begon een raadslid voor zichzelf zodat de sociaaldemocraten zeven zetels overhielden.

De kiezer
De lokalen, verenigd in de stadspartij ECO-Dordt, werden in één keer twee keer zo groot en sleepten maar liefst zes zetels in de wacht. Vooral dankzij de verzakking van ongeveer 1400 woningen aan de rand van het oude stadshart, dat ECO-Dordt tot speerpunt in de verkiezingen had gemaakt. De eigenaren van de huizen moesten, zo eiste de lokale partij, zo goed mogelijk worden gecompenseerd. Immers zij konden er niets aan doen dat de fundering van hun huizen rotte door de slappe veengrond en grillige waterstand. De partij viel in 2004 uiteen. Verder bleef de afgelopen anderhalf jaar alles min of meer rustig aan het front. Het college van PvdA, CDA, VVD en ChristenUnie/SGP zegt het prima met elkaar te kunnen vinden, en wil eigenlijk het liefst samen verder. Alhoewel, PvdA-wethouder Hans Spigt houdt nog wel een slag om de arm: ‘De kiezer mag het natuurlijk zeggen, anders zouden de verkiezingen nutteloos zijn. Als een partij van het huidige college fors verliest, moet dat gevolgen hebben.’

Verbindingen
Nu de Tweede Kamer begin februari officieel heeft ingestemd met de komst van de welzijnswet WMO heeft dat grote gevolgen voor de gemeente. Zou je zeggen. Ongeveer de helft van het gemeentebudget gaat voortaan naar het lokaal sociaal beleid. Met name naar de zorg voor gehandicapten, ouderen en zieken die thuis wonen en die door de gemeenten moeten worden geholpen bij het zo goed mogelijk mee doen aan de maatschappij. Maar volgens de verschillende lijstaanvoerders van de politieke partijen in Dordrecht is het zeker geen groot issue in de verkiezingsstrijd. Nou ja, CDA-lijsttrekker Dion van Steensel zegt dat gehandicapten en ouderen die híj op zijn tochten door de stad spreekt, wel degelijk weten wat hen te wachten staat met de WMO.Ook zijn ChristenUnie-collega Aaike Kamsteeg denkt dat de ongerustheid over de gevolgen van de nieuwe wet, zoals die volgens de berichten in andere delen van het land bestaat, in Dordrecht niet erg groot is. ‘De meeste mensen kennen de Wet Voorzieningen Gehandicapten. Over de uitvoering van die wet zijn burgers erg tevreden. Dus als we zeggen dat we de WMO net zo goed gaan uitvoeren, heeft men daar vertrouwen in.’Ondertussen is er nog behoorlijk veel onduidelijkheid over wat de WMO precies gaat brengen. Vooral over de vraag welke geldbedragen de gemeente tot haar beschikking krijgt. lijstaanvoerder Spigt van de PvdA ziet grote mogelijkheden in de nieuwe wet. ‘We kunnen bijvoorbeeld een link leggen met de Wet Werk en Bijstand. Vrouwen die al lang in de bijstand zitten, kunnen na scholing aan het werk in de huishoudelijke zorg bij zieken en bejaarden thuis. Zo sla je twee vliegen in één klap.’Dordrecht heeft landelijk een goede reputatie als het gaat om lokaal sociaal beleid. PvdA’er Spigt is behalve wethouder ook voorzitter van de commissie Sociale Zaken van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). ‘Dordt’ heeft de afgelopen collegeperiode veel gedaan aan het aan het werk helpen van langdurig werklozen. Het aantal bijstandsgerechtigden daalde van 4700 naar 4000. Ook werd er veel geïnvesteerd in de bestrijding van eenzaamheid en verpaupering in de stad, in wijkgericht werken en in de communicatie met de burgers. De wethouders trekken veel de buurt in. ‘We merken geen grote ontevredenheid’, concludeert Kamsteeg van de ChristenUnie. En Spigt zegt dat de sfeer ‘best wel goed is. Minder grimmig dan vier jaar gelden. Als je uitlegt waarom je doet wat je doet, en je luistert naar de mensen, heeft dat toch effect. Burgers voelen zich begrepen. Klagers houd je altijd, maar de meeste mensen zien dat we echt proberen de stad beter te maken en mensen een leefbaar bestaan te geven.’ Kamsteeg ontwaart ook begrip in de achterstandswijk Krispijn. ‘Daar moeten veel oude woningen worden gesloopt. Normaal levert dat veel commotie op, maar hier snappen de bewoners dat het nodig is en dat hun wijk er beter van wordt.’

ECO-Dordt
Nelleke de Smoker, lijsttrekker van ECO-Dordt, claimt een deel van het succes. Haar partij deed aanvankelijk mee aan de collegeonderhandelingen, maar haakte af. ‘Toch kwamen er punten van ons in het collegeprogramma. Het wijkgericht werken bijvoorbeeld. Ik vind ook dat het college daar goed mee aan de slag is gegaan.’ Geen lijstrekker zal voor de verkiezingen zeggen dat zijn partij er slecht voor staat. Zo ook in Dordrecht. Het CDA rekent op zijn trouwe achterban. De ChristenUnie hoopt te profiteren van het ‘Rouvoet-effect’, de fractievoorzitter die in de Tweede Kamer lof oogst vanwege zijn heldere optreden. VVD-lijsttrekker Ferdinand van den Oever moppert over het ‘rode verleden’ van zijn stad. ‘We zijn heel lang bezig geweest om de puinhopen op te ruimen en de stad weer gezond te maken. Overigens samen met de PvdA, die ook in is gaan zien dat het roer om moest. Ik denk dat de kiezers ons aandeel herkennen en de VVD een extra zetel geven.’

Verlies
De PvdA houdt het erop dat de partij het verlies van vier jaar geleden weer ongedaan kan maken. ‘Twee, misschien drie zetels erbij moet mogelijk zijn,’ denkt Spigt.Nelleke de Smoker van Eco-Dordt geeft toe dat het wel eens moeilijk kan worden voor haar partij, die nu nog drie zetels heeft. Maar een extra zeteltje moet toch haalbaar zijn, hoopt ze. Aan haar zal het niet liggen. Als medewerkster van een slijterij heeft ze in de feestmaand december veel overuren gemaakt. Die zet ze nu om in drie weken vakantie zodat ze zich volledig op de verkiezingsstrijd kan storten. ‘Je hoort mij niet zeggen dat het college het slecht heeft gedaan, maar het kan natuurlijk altijd beter.’

Ongewis
De verkiezingsprogramma’s laten eigenlijk weinig grote verschillen zien. Er is veel aandacht voor de sociale problemen. Ontspoorde jongeren, mishandeling en verwaarlozing, schoolverlaters zonder diploma, in de diverse programma’s krijgen ze prioriteit. CDA en PvdA pleiten beiden voor een actieplan tegen discriminatie van jonge allochtonen tijdens sollicitatieprocedures.

Integratie
Integratie is een belangrijk punt tijdens de verkiezingen. Overal wordt gesproken over het belang Nederlands te leren en werk te vinden. De nadruk in de verkiezingsprogramma’s ligt op de rechten én de plichten. CDA-lijstaanvoerder Van Steensel maakt van integratie zelfs een hoofdpunt. De verschillende groepen burgers, blank en gekleurd, moeten volgens hem met elkaar in gesprek. Wederzijdse angst en onbekendheid moeten zo snel mogelijk van tafel. ‘Als je van hart tot hart met elkaar spreekt, blijken de verschillen veel minder groot,’ zegt hij. Hij heeft het zelf ervaren. Als “nette” burger uit een blanke wijk had hij, voordat hij politiek actief werd, ook een zekere angst voor allochtonen. ‘Maar als je met ze in gesprek raakt, kom je erachter dat ze dezelfde zorgen hebben als jij. Ze willen ook dat hun kinderen gezond zijn en een goede plek vinden in de maatschappij. Ook zij maken zich zorgen om de tweedeling.’ Contact met elkaar is volgens hem de enige mogelijkheid om te voorkomen dat de verschillende groepen steeds verder van elkaar afdrijven.

Gevolgen
De aandacht voor de sociale problemen, voor de verkeersdrempels en voor de vernieuwing van het stadstheater overtreffen in de verkiezingsstrijd de gevolgen van de WMO. De burger weet niet wat hem te wachten staat en vertrouwt op behoud van zijn voorzieningen. De gemeenten werken aan de invulling van de wet en moeten nog zien waar het schip strandt. In de verkiezingen van de gemeenteraadsleden in Dordrecht speelt de WMO eigenlijk nauwelijks een rol.