Van de 1021 leden van V&VN die meededen aan de peiling, geeft 53 procent aan dagelijks met eenzame cliënten te maken te hebben, 30 procent heeft er wekelijks mee te maken. Verder geeft 58 procent aan dat het aantal eenzame cliënten de afgelopen vijf jaar is toegenomen en vindt 81 procent van de ondervraagde leden onvoldoende tijd te hebben om eenzame cliënten te helpen.

Signaleren

Uit de peiling blijkt dat (wijk)verpleegkundigen en verzorgenden zich verantwoordelijk voelen voor hun cliënten en dat ze het signaleren van eenzaamheid één van de belangrijkste dingen vinden die ze kunnen doen. ‘Ook het bespreekbaar maken van het met veel schaamte omgeven onderwerp, het organiseren en inschakelen van het sociale netwerk of het stimuleren van sociale contacten worden veel genoemd, net als het simpelweg bieden van een luisterend oor.’ Ondanks dat signaleren en helpen doorbreken van eenzaamheid niet hoort bij de kerntaken van (wijk)verpleegkundigen en het niet door de zorgverzekeraar wordt vergoed, ziet 92 procent van de deelnemers aan de peiling hier wel een belangrijke rol voor zichzelf weggelegd.

In vrije tijd

Een overgrote meerderheid, 93 procent, geeft aan actie te ondernemen als ze een eenzame cliënt treffen. Daarnaast geeft 63 procent aan in de eigen vrije tijd bij de cliënt te blijven om een praatje te maken als de cliënt eenzaam is. Deze betrokkenheid wordt volgens de (wijk)verpleegkundigen en verzorgende gewaardeerd. ‘Mensen gaan de wijkverpleegkundige als hun beste vriendin zien, en zeggen dan dat het kwartiertje dat je binnen bent geweest het lichtpunt in de dag is, omdat er verder nooit iemand komt.’

Aandacht nodig

‘Als je zo dicht bij mensen komt, zie je vaak als eerste hoe het echt met iemand gaat. En dus of iemand eenzaam is. Dat maatschappelijke probleem krijgen we niet als bij toverslag opgelost’, dat zegt Sonja Kersten, directeur van V&VN. ‘Het is een symptoom van hoe we met elkaar, en vooral met ouderen, omgaan. Maar verpleegkundigen en verzorgenden kunnen het wel bespreekbaar maken, een luisterend oor bieden en mensen met elkaar in contact brengen. Het inschakelen van een sociaal netwerk, hoe klein ook, kan iemand echt al enorm helpen.’ Kersten noemt het schrijnend dat de tijd daarvoor te vaak ontbreekt door werkdruk, personeelstekorten en administratieve rompslomp. ‘Mensen blijven tot op steeds hogere leeftijd zelfstandig wonen. Hun kinderen en kleinkinderen wonen vaak op grote afstand, en het aantal mantelzorgers gaat de komende jaren dalen. Die tijd en aandacht zijn dus, naast de professionele inzet van verpleegkundigen en verzorgenden, keihard nodig.’