‘Durf naar mensen met verdriet toe te gaan’, zegt Manu Keirse, emeritus-hoogleraar aan de Universiteit van Leuven. Hij ziet dat mensen, ook sociaal professionals, vaak niet op rouwenden af durven te stappen omdat “ze niet weten wat ze moeten zeggen”. ‘Als je de vraag in je hoofd hebt: wat zou die ander vanuit zijn of haar verdriet aan mij te zeggen hebben, is het misschien makkelijker om die stap te zetten.’

Eenzaamheid

Met de beste troostende bedoelingen, zeggen mensen vaak net het verkeerde tegen mensen in rouw, ziet Keirse. ‘Bijvoorbeeld, als iemand z’n kind verliest bij de geboorte, dan zeggen mensen: “Je bent nog jong, je kan nog kinderen krijgen.” Of tegen een vrouw van 88 die haar man van 89 heeft begraven: “Dat is toch een mooie leeftijd, je mag blij zijn dat je hem zo lang hebt mogen houden.” Maar hij is wel dood.’ Met dit onbegrip, of invullen, worden rouwenden in eenzaamheid geduwd, meent Keirse. ‘Want vertel dan nog maar eens dat je je ellendig voelt.’

Luisteren

Beter is het volgens hem om te vragen: “Hoe ben je de voorbije dagen doorgekomen?” Of: “Vertel eens, wat valt je moeilijk?” ‘Luisteren, luisteren, luisteren – dat is het allerbelangrijkste. Als je kan luisteren naar het verhaal van mensen, creëer je verbinding.’

Boosheid

Ook is het volgens hem belangrijk dat sociaal professionals kennis hebben van de emoties die zich in rouw voordoen. En dat is niet alleen verdriet. ’Typische emoties in rouw, die men niet verwacht zijn boosheid, agressie en prikkelbaarheid. Boosheid is de manier waarop pijn en verdriet naar buiten komt, net als via schuldgevoel.’ Keur dat niet af, maar laat het er zijn, adviseert hij. ‘Schuldgevoel heeft met liefde en verantwoordelijkheidsgevoel te maken.’