Z+W TV: ‘Ik weet niet of de huidige aandacht voor eenzaamheid werkt’
In deze aflevering van Z+W TV praat filosoof Marjan Slob over de betekenis van eenzaamheid. 'Het hoort bij het leven, je kunt het in meerdere of mindere mate hebben. Hulpverleners past enige schroom om voor mensen in te vullen wat eenzaamheid is. De vermogens die ons sterk maken – zoals nadenken, emoties, voelen en meeleven – maken ook dat we onder diezelfde vermogens kunnen lijden.’
Wat bedoelen we eigenlijk met eenzaamheid? Wat betekent het woord? De formulering duidelijker maken, dat is waar filosoof Marjan Slob zich mee bezig houdt. ‘Ik heb weinig ervaring met wat eenzaamheid in de praktijk betekent voor mensen’, verduidelijkt ze. Conclusie van haar onderzoek naar de betekenis van eenzaamheid: ‘Het is een risico van het mens zijn. De vermogens die ons sterk maken – zoals nadenken, emoties, voelen en meeleven – maken ook dat we onder diezelfde vermogens kunnen lijden. Ik definieer eenzaamheid als een gevoeld gebrek aan verbinding.’
Eenzaamheid die vreet
Ja, zelf heeft Marjan slob ook fases van eenzaamheid gehad in haar leven. De middelbare school bijvoorbeeld. ‘Ik trok me op bepaalde momenten terug en later dacht ik: ik heb me toen wel eenzaam gevoeld. Bij vlagen heb ik nog momenten dat ik me eenzaam voel, maar het is niet de eenzaamheid die aan je vreet en die langdurig is. Dan ga je lijden onder eenzaamheid.’
Lijden maakt ook rijker
‘Eenzaamheid is niet leuk, je wenst het niemand toe, maar lijden hoort wel bij het leven’, zegt Slob. Als je dat lijden durft te ontmoeten, dan kan het ook je leven rijker maken. Dan praat ik natuurlijk niet over problematische langdurige eenzaamheid. Alleen mensen die in staat zijn naar zichzelf te kijken hebben het vermogen eenzaam te zijn.’
Onwetend
Dus mensen die onwetend zijn, kunnen ook niet eenzaam zijn? ‘Als je dat zo zegt, dan is dat inderdaad waar’, zegt Marjan Slob na enig nadenken tijdens het interview voor ZW TV. ‘Eenzaamheid is een gevoel, in tegenstelling tot de emotie. Een gevoel is een door jezelf geïnterpreteerde emotie.’
Professionele ondersteuning
De overdenkingen van Marjan Slob over wat eenzaamheid nu eigenlijk inhoudt – voor iedere persoon iets anders – heeft ook gevolgen voor de professionele ondersteuning. ‘Belangrijk is’, zegt Slob, ‘dat je als professional niet direct gaat invullen waar die persoon aan lijdt. Vraag eerst wat er aan de hand is, zonder ervan uit te gaan dat de persoon eenzaam is. Zonder alvast te organiseren hoe je jouw cliënt in verbinding met anderen kunt brengen. Misschien wil deze persoon dat helemaal niet.
Niet alles is eenzaamheid
Marjan Slob heeft ook zo – letterlijk – haar bedenkingen bij de grote aandacht voor eenzaamheid onder ouderen, jongeren en eigenlijk bij iedereen. ‘Het gaat over hoe je eenzaamheid definieert en over wat je precies meet als je het over eenzaamheid hebt. Niet alles is eenzaamheid.’
Op het Zorg+Welzijn Jaarcongres Eenzaamheid op 29 maart worden diverse vragen over de aanpak van eenzaamheid beantwoord door ervaren sprekers. Zo gaat specialist ouderengeneeskunde Ester Bertholet in op het herkennen, voorkomen en verminderen van eenzaamheid. Ervaringsdeskundige Noor van Nunen (20) deelt met de aanwezigen wat eenzaamheid met jongeren kan doen, en Aimée Romme, directeur van stichting met je hart, vertelt over de eenzaamheid van het ouder worden. Ook zijn er lezingen over Positieve Gezondheid en eenzaamheid en over de eenzaamheid onder migrantenouderen. Lees hier meer informatie over het Jaarcongres Eenzaamheid en meld je aan.
