Hoe bereiken we in Nederland dat mensen in de laatste periode van hun leven de zorg krijgen, die past bij hun wensen? Het rapport: “Niet alles wat kan, hoeft” biedt handvatten. Is een behandeling nog realistisch en staan hulpverleners voldoende stil bij de kwaliteit van leven in de laatste levensfase? Een stuurgroep met vertegenwoordigers van patiënten, artsen, verpleegkundigen, ouderen en oudere migranten hebben het rapport opgesteld. In het rapport worden de mechanismen die overbehandeling veroorzaken beschreven. Maar ook wat we eraan kunnen doen.

Niet behandelen

Wat blijkt? Het is belangrijk om met elkaar te praten. Tussen patiënt en arts of hulpverlener moeten beter gesproken worden over de wensen van de patiënt. Maar ook de hulpverleners onderling moeten de zorg beter afstemmen. Er zijn vaak hulpverleners van verschillende organisaties en specialismen betrokken bij de zorg aan het einde van het leven. ‘Het kan ingewikkeld zijn om een niet-behandelbeslissing te nemen, zeker nu steeds meer hulpverleners parttime werken,’ aldus het rapport. Heel concreet staat in het rapport uitgewerkt hoe overbehandeling kan worden teruggedrongen:

Vijf kernpunten voor passende zorg aan het levenseinde:

1. Aanvaarding van het levenseinde moet gewoner worden, dus ook het praten over het levenseinde. Het gaat niet alleen om maximale geneeskunde en verlenging van het leven, maar om optimale zorg en kwaliteit van leven en welzijn. Een hulpmiddel is de brochure: “Spreek op tijd over uw levenseinde”. De wensen van patiënten verduidelijken en samenwerking verbeteren.
2. Huisartsen moeten tijdig met kwetsbare ouderen en met patiënten praten over hun wensen en verwachtingen over zorg, welzijn en wonen rond het levenseinde. Dat moet in het dossier worden vastgelegd, zodat de informatie eenvoudig kan worden doorgegeven tussen hulpverleners. Samen beslissen en besluitvorming verbeteren.
3. De patiënt beslist, maar moet zo’n beslissing kunnen overzien. Daar kan de hulpverlener bij helpen door keuzemogelijkheden te bespreken en vast te leggen in het dossier. Het zou goed zijn een multidisciplinair overleg in te voeren voor complexe handelsbeslissingen, waaraan huisarts, specialist, verpleegkundige en andere hulpverleners deelnemen.Richtlijnen zijn niet alleen richten op “doen” maar ook op “laten”.
4. Artsen en verplegend personeel moet in scenario’s denken en de mogelijke uitkomsten van functioneren, welzijn en kwaliteit van leven bespreken met de patiënt en met de naasten. Daarbij hoort ook het benoemen van afwegingen om juist niet te handelen.Zorgstelsel minder richten op productie, meer op passende zorg.
5. Daarbij horen ook contractafspraken met zorgverzekeraars over “intensief consult” voor afweging van behandelopties.

Lees hier het hele rapport: “Niet alles wat kan, hoeft”>>