Seksueel experimenteergedrag is in principe een onderdeel van een normale ontwikkeling. Ouders en professionals signaleren echter ook seksueel gedrag van kinderen en jongeren dat ‘opvallend’, ‘zorgwekkend’ of ‘extreem’ wordt genoemd. Dit probleem doet zich geregeld voor door en met kinderen in instellingen, bij jongerenorganisaties en op scholen.
Tolereren
Voor professionals die met jongeren werken, is niet altijd duidelijk welk gedrag (nog) acceptabel is. Dat maakt het ook moeilijk om af te wegen welk gedrag nog te tolereren is. Wat zijn de grenzen waarbinnen kinderen zich veilig en met respect voor elkaar seksueel kunnen ontwikkelen?
Feedback
‘Seksueel gedrag’ wordt in het Vlaggensysteem zeer ruim opgevat en op maat van kinderen en jongeren geïnterpreteerd. Het verschilt dan ook van ‘volwassen’ seksueel gedrag. Sensoa ontwikkelde het Vlaggensysteem op basis van uitgebreid internationaal literatuuronderzoek. De organisatie kreeg feedback uit verschillende Europese landen. In Nederland werkt Sensoa samen met MOVISIE, die de implementatie van het Vlaggensysteem hier zal verzorgen.
Goed antwoord
Instellingen hebben een grote verantwoordelijkheid, maar weten vanuit hun beleid niet altijd een goed antwoord te formuleren op seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het Vlaggensysteem speelt daarop in. Zes criteria helpen bepalen of het gedrag van kinderen/jongeren wel of niet grensoverschrijdend is:
– wederzijds toestemming: beide partijen hebben duidelijk toestemming gegeven voor het gedrag
– vrijwilligheid: alle betrokken zijn vrij van dwang of verleiding in seksuele interactie
– gelijkwaardigheid: de partijen zijn voldoende gelijkwaardig
– ontwikkelingsadequaat: het gedrag komt overeen met wat van kinderen van die leeftijd wordt beschreven in de wetenschappelijke onderzoeksliteratuur
– contextadequaat: de context laat dit gedrag toe
– zelfrespecterend: het gedrag is niet zelfbeschadigend of vernederend voor het kind.
Verbieden
Vervolgens wordt het gedrag ingedeeld in vier categorieën of ‘vlaggen’, van aanvaardbaar seksueel gedrag (groen) tot zwaar seksueel grensoverschrijdend gedrag (zwart). Bij elk type gedrag (groen, geel, rood, zwart) wordt een aangepaste pedagogische reactie voorgesteld. Bij een groene vlag wordt er niet of positief gereageerd, bij een gele gewaarschuwd of begrensd. Is sprake van een rode vlag, dan dienen volwassenen het gedrag te verbieden. Bij een zwarte vlag is ingrijpen of straffen vereist.
Draaiboek
De handleiding bij het Vlaggensysteem omvat ook een draaiboek voor een training voor begeleiders. Het systeem kan tevens een hulpmiddel zijn om objectiever over seksueel gedrag van kinderen en jongeren te communiceren. Daarnaast worden methodieken aangereikt om ermee te werken. Bij het pedagogisch interventiepakket hoort ook een cd-rom met hand-outs voor de methodieken en een uitgebreide lijst van seksuele gedragingen. Per leeftijdscategorie worden mogelijke seksuele gedragingen beschreven. Op basis van de criteria wordt er een ‘vlag’ of kwalificatie aan verbonden.
Meer nieuws in uw inbox? Klik hier voor de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Voor meer achtergronden en opinies, neem hier een abonnement op Zorg + Welzijn Magazine.
Bron: Sensoa/Foto: stock.xchng
