-OPINIE- Maatschappelijke participatie van ouderen is belangrijk. Ouderen hebben vaak behoefte aan hulp en ondersteuning, maar vormen ook een groot potentieel aan leveranciers van informele zorg. De inzet van ouderen in de maatschappij draagt in belangrijke mate bij aan het gemeenschappelijk welzijn, het beteugelt de kosten voor zorg en welzijn van een vergrijzende samenleving, en het draagt bij aan het welzijn en de gezondheid van ouderen zelf. (Hinterlong 2008; Harvey and Thurnwald 2009)
Het is logisch dat overheden maatschappelijke participatie van ouderen omarmen als beleidsdoel. Met beleidsmaatregelen proberen gemeenten mantelzorg en vrijwilligerswerk door ouderen te bevorderen. Zo worden zij gestimuleerd om productieve werkzaamheden verrichten, bijvoorbeeld bij mensen thuis, in de wijk, of bij vrijwilligersorganisaties. De doelgroep kan zo voor een groot gedeelte haar eigen vragen om hulp en ondersteuning opvangen.
Uitsluiting
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt echter dat negatieve gevoelens ten opzichte van ouderen in Westerse landen toenemen en dat ouderen daardoor vaker discriminatie ervaren vanwege hun leeftijd. (Van den Heuvel 2006) Dit heeft gevolgen voor de positie van ouderen in de maatschappij en de mate van hun maatschappelijke participatie. (Friedan 1993, Kruse en Schmitt 2006)
Van ouderen wordt vaak gedacht dat zij meer moeite hebben om voor zichzelf te zorgen. (Bugentahl en Hehman 2007, Hagestad en Uhlenberg 2005) Ouderen kunnen hierdoor moeite hebben om zelfstandig te blijven terwijl ze dat wel willen. Er wordt al snel professionele zorg ingeschakeld, terwijl men dat in feite niet nodig heeft. (Angus en Reeve 2006, Seale 1996) Dit tast de zelfstandigheid van ouderen aan en kan tot maatschappelijke uitsluiting leiden.
Uitdaging
Naast het feit dat ouderen als kwetsbaar en zorgafhankelijk worden beschouwd, wordt een hogere leeftijd ook geassocieerd met verminderde capaciteiten en een minder waardevolle productieve bijdrage. Hierdoor blijven uitdagende maatschappelijke functies te vaak buiten bereik. Leeftijdsdiscriminatie in sollicitatieprocedures voor betaald werk is een bekend fenomeen, maar dat het ook plaatsvindt bij het werven van vrijwilligers voor onbetaalde functies is een minder erkend probleem.
Met name voor de hoger opgeleide babyboom-generatie zijn er weinig aantrekkelijke rollen om maatschappelijk actief te blijven.(Riley 1998) Deze generatie wil vaak lang betaald blijven werken, ook na hun pensioen. Ze maken zo mogelijk rond hun 50ste levensjaar een overstap naar nieuw werk dat zij persoonlijk belangrijk vinden, intellectueel uitdagend is, en dat zij ook na hun pensioenleeftijd kunnen doorzetten. (Freedman 2007) Wanneer het ouderen niet lukt om zo’n constructie voor zichzelf op te zetten, zijn ze aangewezen op het doen van vrijwilligerswerk. Uit een evaluatie van vrijwilligersprogramma’s voor ouderen in de Verenigde Staten blijkt dat 46 procent van de deelnemende ouderen wel meer vrijwilligerswerk zou willen doen als het werk belangrijker en meer uitdagend zou zijn. (Wilson e.a. 2006) Ouderen komen blijkbaar niet terecht op vrijwilligersfuncties die voor hen voldoende uitdagend zijn. Veel vrijwilligerswerk is vooral uitvoerend van aard en sluit slecht aan op de kennis en ervaring die ouderen hebben.
Gemeentelijk beleid
Gemeenten moeten alert zijn op vooroordelen die de participatie van ouderen belemmeren. Het voorstellen van ouderen als kwetsbaar, afhankelijk en minder competent (bijvoorbeeld in beleidsnota’s) leidt uiteindelijk tot maatschappelijke uitsluiting. Maatschappelijke participatie heeft niet alleen te maken met individuele keuzes van ouderen, maar vooral met bestaande maatschappelijke structuren. Heersende vooroordelen over ouderen hebben invloed, maar ook factoren zoals armoede, gezondheid, kwaliteit van huisvesting en verschillende omgevingsfactoren. Gemeenten dienen deze factoren in hun beleidsvorming te betrekken om resultaat te kunnen boeken. Alleen dan kan de mate waarin ouderen maatschappelijk actief zijn vergroot worden.
Liselot Godschalx is beleidsmedewerker zorg bij de Gemeente Tilburg en is verbonden als science practitioner aan Tranzo, centrum voor Zorg en Welzijn aan de Universiteit van Tilburg.
Bron: ANP-Photo
Ik ben ook opzoek naar artikelen die over factoren die de inze tvan vrijwilligers verklaren en over het beleid die daarop inspeelt. Hiebij probeer ik aantal verschillende categorieen factoren te onderscheiden en naar beleid waarvan wordt beweerd dat het op deze factoren inspeelt. Verwerken van de motievn en behoeften en literatuur die melden heeft over beleid dat inspeelt op behoeften en motieven.
Heeft iemand tip en ????
MVG
Arjan
Ik sluit me aan bij dit artikel. Ik ben bezig met een onderzoek naar het binden en boeien van vrijwilligers, dit artikel sluit aan bij mijn onderzoek. De demografische factoren laten zien dat het vrijwilligerswerk vergrijst, tegen het licht van de bezuinigingen is het wijsheid om zoveel mogelijk vrijwilligerspotentieel aan te boren.Zoek uit waar de talenten zitten en daag ze uit, spreek ze aan en match het talent. Het traditionele vrijwilligerswerk moet dan wel een slag draaien daar valt nog wel het een en ander te leren.
Prima artikel waarin wordt aangegeven welke inzet van vitale en competente ouderen voor de samenleving wordt gemist. Als directeur van de SESAM Academie kan ik bevestigen dat onze hoogopgeleide adviseurs aangeven dat er niet veel vrijwilligerswerk te vinden is dat een beroep doet op hun levens- en werkervaring.
Wie pakt deze handschoen op?
Het is onze ervaring dat mensen -als ze worden aangesproken op hun kwaliteiten- zelden weigeren zich vrijwillig in te zetten.
En als ik dan de Zembla-uitzending zie over de gevolgen van de bezuinigingen voor mensen, stel ik me zo voor dat er veel gecompenseerd kan worden door de inzet van -onder meer- ouderen! Wie spoort hen op?
Wat ik verwarrend vind, is dat we het hier hebben over een heel grote groep. “Oudere” ben je al wanneer je 55plus bent, maar de draagkracht en de energie van een iemand van 55 en iemand van 85 zijn hoogstwaarschijnlijk verschillend. Prima om meer aandacht te besteden aan actieve ouderen, maar we moeten ook iets voor ouderen ouderen doen. Bijvoorbeeld door op maat te kijken wat voor vorm van participatie het meest past. Dan moet er meer zijn dan ‘passief’ deelnemen en veeleisend vrijwilligerswerk doen. Wat voor vormen doen recht aan de vermogens en verlangens van 75 plussers, maar overvragen hen ook weer niet.
Prima. Nederlandse studies hebben ook laten zien dat sociale/maatschappelijke activiteit voor senioren belangrijke gezondheidswinst op kan leveren. Men wil het ook graag. Maar de inzet van talent is nog lastig. De Sesam Academie, die in 2003 vanuit het NPOE is opgezet en hoger management naar vrijwillige functies toeleidt, ervaart dit ook. Bij goed op geleide ouderen is er daarentegen veel behoefte aan maatschappelijk relevant vrijwilligerswerk met een zekere autonomie. Dit laat bijv. het ANBO-project ‘Financiën in Balans’ zien, met vele honderden aanmeldingen. Er kan op dit terrein veel meer als we de knop omzetten.
Prima artikel! Belangrijk antwoord op het vraagstuk van de vergrijzing. Er gaat zo veel talent verloren, onverteerbaar in de huidige tijd.
Senioren kunnen en willen veel meer geven. Maar te veel senioren worden niet gevraagd om mee te doen. Een ernstige vorm van maatschappelijke verwaarlozing.
Goed artikel over ouderen, hetzelfde kan gezegd worden over een teveel aan “hulp of bemoeienis” ten behoeve van gehandicapten, jongeren en volwassenen.
De wetenschappelijke details kan ik niet leveren, wel ervaringsdeskundigheid als echtgenote van een van jongs af aan gehandicapte. Het lijkt me beter iemand eerst zelf de regie over zijn / haar leven te geven, wie weet wat voor moois daaruit bloeit…… en dat geldt dan ook weer voor de in het artikel genoemde ouderen.