‘Evidence-based werken betekent niet meer of minder dan jezelf afvragen of wat je doet ook werkt’, legt Penninx uit. ‘In de sociale sector werken steeds meer vrijwilligers. Beroepskrachten in de branche krijgen betaald, en dus is het logisch om je af te vragen of wat ze doen wel effect heeft. Mag je dat van vrijwilligers ook vragen? En wat als blijkt dat wat vrijwilligers doen geen effect heeft?’ Het zijn dilemma’s waarmee adviseur Kees Penninx zijn onderzoek naar evidence-based werken in het vrijwilligerswerk begon.
Nut
Penninx concludeert dat ook vrijwilligers evidence-based willen werken. De manier waarop dat gebeurt, is echter heel belangrijk, onderstreept de adviseur. Hij voerde het onderzoek in opdracht van het onderzoeksprogramma Inzicht in sociale interventies van MOVISIE uit. Hiervoor deed hij literatuuronderzoek en interviewde hij vrijwilligers en enkele hoogleraren. ‘Je moet vrijwilligers niet bombarderen met wetenschappelijke inzichten of een batterij onderzoekers op ze afsturen. Ze moeten zelf het nut inzien van evidence-based werken.’
Aanrommelen
En dat nut zien velen wel degelijk, stelt de adviseur. ‘Een voorbeeld: vrijwilligers van een leesproject in Almelo, waarbij senioren op basisscholen de kinderen helpen met niveaulezen, zeiden: “Wij doen dit werk, maar werkt het wel? We rommelen eigenlijk maar wat aan.” Ze spraken er onderling wel over, maar waren ook benieuwd naar het daadwerkelijke effect van hun inspanningen. Vrijwilligers willen steeds vaker weten of wat ze doen er ook toe doet.’
Onderzoeken
Belangrijk is hoe je evidence based werken invult, blijkt uit de inventarisatie van Penninx. Een vrijwilligerscoördinator kan het stellen van vragen van vrijwilligers over effectiviteit heel serieus nemen. Ook kunnen intervisiegroepjes ervoor zorgen dat vrijwilligers van elkaars aanpak leren. Bovendien zijn er cursussen en trainingen. ‘Daarmee krijg je een lerende organisatie waarbij vrijwilligers zelf aan het woord blijven. In zo’n klimaat vinden zij het dan ook leuk om hun werk echt te laten onderzoeken.’
In gesprek
‘Veel vrijwilligersorganisaties kennen een vorm van kwaliteitsbeleid’, zegt Penninx. ‘Humanitas liet door onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam haar maatjesproject op effectiviteit onderzoeken. Dat is goed gegaan omdat de onderzoekers zich bescheiden hebben opgesteld. Zij deden onderzoek door in gesprek te gaan met de vrijwilligers, niet door hen een manier van werken voor te schrijven.’
Sociale contacten
‘Met vrijwilligers valt echt wel te praten over effectiviteit. Daar moeten we dus niet zo bang voor zijn’, vindt Penninx. ‘De meeste vrijwilligers willen dat het werk ertoe doet en zijn nieuwsgierig naar de beste aanpak. Maar niet alle vrijwilligers zijn natuurlijk hetzelfde. Sommigen doen het werk voor zichzelf, voor de sociale contacten, zodat ze er weer eens uit komen. Zij hebben niet die ambitie. Daar is op zich niks mis mee, maar bij hen moet je voorzichtig zijn om ze niet te overvragen.’
Meer nieuws in uw inbox? Klik hier voor de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Voor meer achtergronden en opinies, neem hier een abonnement op Zorg + Welzijn Magazine.
Bron: Foto: ANP/Robert Vos
