Wie een oudere bevraagt over eenzaamheid krijgt negen van de tien keer hetzelfde antwoord: ‘Ik ben niet eenzaam. En ik ben trouwens ook niet oud.’ Klarenbeek hoort het in ieder geval constant tijdens haar werk met ouderen en ze besloot haar nieuwe boek zo te noemen. ‘Eenzaamheid gaat vaak gepaard met gevoelens van schaamte en ouderen praten er niet graag over. Er heerst echt nog een taboe op het onderwerp’, zegt ze.

‘Als professional is het de kunst om er (ondanks die eerste ontkenning) toch achter te komen met welke vorm van eenzaamheid je te maken hebt’, vervolgt Klarenbeek. ‘En wat jij zou kunnen doen om die problematiek te verzachten. Ik gebruik expres niet het woord ‘oplossen’. Je kan eenzaamheid verzachten en eenzame mensen helpen om het te relativeren, maar je kan het niet oplossen.’

Tijd, geld en energie

Maar ook eenzaamheid verzachten, is geen gemakkelijke opgave. Het is een ingewikkeld thema. Je weet bijvoorbeeld niet met welke vorm van eenzaamheid je te maken hebt, je kan het niet aan de gezichten aflezen én het wordt vaak ontkend. ‘Ik vergelijk het weleens met koorts’, zegt Klarenbeek. ‘Koorts geeft aan dat er iets niet goed zit, maar wat dan? Dat vereist verder onderzoek. Hetzelfde geldt voor eenzaamheid; je weet niet meteen wat erachter zit. Daar kom je alleen achter door de juiste vragen te stellen.’

Daarnaast is er geen snelle oplossing voor eenzaamheid. ‘Het heeft een lange adem nodig, maar daar is de zorg en maatschappij niet op ingericht. We zijn vaak op zoek naar een quick fix, maar de aanpak van eenzaamheid kost nu eenmaal veel tijd, geld en energie.’

Eenzaamheid begrijpen

Om eenzame mensen toch te kunnen helpen en een goed communicatieplan te maken, is het ten eerste belangrijk voor professionals om de thematiek goed te begrijpen. Waar hebben we het nu eigenlijk over als we over eenzaamheid praten? In haar boek gaat Klarenbeek daar dieper op in. ‘Sociale, emotionele en existentiële eenzaamheid is de driedeling die we kennen. Maar er zijn ook andere visies, bijvoorbeeldvan filosofen, opiniemakers en economen. Hoe genuanceerder en scherper je als professionals naar het thema kan kijken, hoe beter je jouw doelgroep kan bedienen.’

De doelgroep bereiken

Daarnaast is het belangrijk om je doelgroep zo goed mogelijk te kennen, zodat je interventies en activiteiten kan organiseren die aansluiten op hun leefwereld. ‘Anders bereik je hen niet en valt je interventie in het water’, aldus Klarenbeek. ‘Hoe denken ouderen nu eigenlijk? Wat vinden zij belangrijk? En wat past bij hen? Als je daar een idee van hebt, kan je hen beter van dienst zijn én beter bereiken.’

Klarenbeek ziet dat laatste in de praktijk nogal eens misgaan: ‘Bij de communicatie over een nieuwe activiteit wordt er vaak een schot hagel over de doelgroep heen geschoten, met de hoop op een paar toevalstreffers. Dat is zonde. Als je je in de doelgroep verplaatst, kan je veel meer winst behalen.’

Effectieve communicatie

In haar boek vertelt Klarenbeek wat er allemaal komt kijken bij het bereiken van ouderen en neemt ze ook professionals zonder communicatieachtergrond aan de hand. ‘Want in het sociaal domein komen communicatietaken vaak op het bordje van mensen die daar geen ervaring mee hebben’, verklaart ze. ‘De mogelijkheden die je hebt, zijn natuurlijk afhankelijk van verschillende factoren. Zoals tijd en geld. Maar in principe moet elke professional in staat kunnen zijn om de beoogde doelgroep te bereiken.’

Doelgroep en medium bepalen

De hamvraag is: hoe dan? Het is bijvoorbeeld belangrijk om op voorhand je doelgroep te bepalen, vertelt Klarenbeek. Hoe specifieker, hoe beter. ‘Dus niet ‘ouderen in wijk X’, want dat zijn mannen, vrouwen, hoger opgeleiden, lager opgeleiden, noem maar op. Dat is te breed. Maar mannen die sinds twee jaar weduwnaar zijn… dát is wel een goed afgebakende doelgroep.’

Vervolgens is het belangrijk te bepalen wat je boodschap is én op welke manier je die gaat verspreiden. ‘Wat bij ouderen bijvoorbeeld altijd goed werkt, is een stukje in de krant. Hoe lokaler, hoe beter’, zegt Klarenbeek. ‘Als je toch voor online kiest, wees je er dan bewust van dat ouderen het fijn vinden om dingen uit te printen. Zorg er dus voor dat je alle relevante informatie over je activiteit verzamelt in één downloadbare pdf.’

Ouderen bereiken

‘Maar dan ben je er nog niet; ook de inhoud van je boodschap moet goed zijn’, vervolgt Klarenbeek. Daarbij is tone of voice bijvoorbeeld erg belangrijk. Een droog stukje over je organisatie en activiteit zal hoogstwaarschijnlijk geen effect hebben. Maar als je een oudere aan het woord laat, die vertelt hoe interessant en gezellig jouw activiteit was, heb je meer kans op succes.

‘Begin vooral niet over het probleem, maar focus je op de oplossing’, zegt Klarenbeek. ‘Met andere woorden: vertel niet dat je eenzaamheid op gaat lossen, maar laat zien welke meerwaarde jouw activiteit kan bieden.’

Niet voor niets

Volgens Klarenbeek wordt goede communicatie vaak vergeten. Maar het is een essentieel onderdeel van je hulpverlening. ‘Zorg er dus voor dat je dat goed op orde hebt. Dan kan je jouw ouderen echt bereiken en is al je werk niet voor niets geweest.’

Ik ben niet eenzaam is verkrijgbaar vanaf januari 2022 op aletklarenbeek.nl voor € 34,95 (incl. verzendkosten).