Dr. Shuang Su heeft zes jaar lang wetenschappelijk onderzoek gedaan naar problematisch smartphonegebruik onder jongeren. Maar wat is dat precies? ‘Als je dagelijks functioneren er actief onder lijdt’, zegt ze. ‘Om een voorbeeld te geven: een student vertelde me dat ze haar examens niet haalde doordat ze telkens afgeleid was door haar telefoon. Ook verstopten studenten zich stiekem in de badkamer met een smartphone, omdat hun familie boos werd als ze teveel op hun telefoon zaten.’
Smartphoneverslaving
Voor haar promotie onderzocht Su de invloed van drie factoren op problematisch smartphonegebruik onder jongeren: sociale competentie, online contact met leeftijdsgenoten en persoonlijk contact met leeftijdsgenoten. De conclusie: specifieke groepen hebben kans hebben om problematisch smartphonegebruik te ontwikkelen. Uit andere studies bleek dat jongeren met lagere zelfcontrole, die eenzaamheid ervaren of met mentale problemen kampen maken meer kans om problemen rondom hun smartphonegebruik te ervaren. ‘Jongeren met mentale problemen gebruiken hun telefoon om missende behoeften te compenseren, maar je telefoon kan ook problemen verergeren. Zo kan je bij een zware depressie vaak slecht slapen, ook omdat je telefoon ’s nachts binnen handbereik is.’
Gedragsverslaving
Verslavingsklinieken zien dat smartphoneverslavingen, zeker onder jongeren, steeds vaker voorkomen, meldde Nu.nl eerder dit jaar. Er zijn wel verslavingssymptomen waar te nemen, maar een “officiële verslaving” mag je dit overigens niet noemen. Een telefoonverslaving wordt (nog) niet officieel erkend. Veelal wordt door verslavingsartsen daarom gesproken over problematisch gedrag en/of gedragsverslaving. Zo kan cognitieve gedragstherapie ingezet worden om nieuw ‘gedrag’ aan te leren.
Su heeft voor haar onderzoek met 28 studenten gesproken over hun smartphonegebruik, de gevaren daarvan en hoe ze hiermee omgingen. Op basis van de ervaringen van studenten heeft zij onderstaande tips voor een gezonde hoeveelheid schermtijd opgesteld. Deze tips zijn voor sociaal werkers die zelf veel op hun smartphone zitten nuttig, maar kunnen misschien ook met cliënten gedeeld worden:
1. Doe aan mindfulness
Eerdere studies lieten zien dat mindfulness helpt om problematisch smartphonegebruik tegen te gaan. ‘Meditatie-oefeningen helpen je bewust bezig te zijn met je dagelijkse activiteiten en minder doelloos op je telefoon te scrollen. Je kunt hier ook een app voor gebruiken.’
2. Maak je intentie duidelijk
Voordat je je mobiel pakt, vraag jezelf af wat je gaat doen op je telefoon. Houd het bij deze actie en zet eventueel een timer. ‘Als je een specifieke mail wilt beantwoorden, gebruik je mobiel alleen om te reageren op dat bericht.’
3. Stel een reminder in als achtergrond
Een foto die je op je smartphonegebruik wijst als achtergrond is simpel maar effectief. ‘Een bekende vlogger liet een achtergrondfoto zien met de tekst ‘What are you going to do?’.
4. Houd je schermtijd in de gaten
Check regelmatig bij de instellingen hoeveel tijd je per dag op je telefoon zit. ‘Veel respondenten schrokken zich rot van hun eigen schermtijd.’
5. Vergelijk jezelf niet met anderen
Veel mensen denken dat ze hun smartphone net zoveel gebruiken als hun vrienden en dat het daarom wel goed zit. Sociale normen kunnen je perceptie van wat acceptabel is vertekenen. ‘Bedenk of je smartphonegebruik in lijn is met je eigen waarden en behoeften, in plaats van het te vergelijken met dat van anderen.’
Bekijk smartphone óók positief
Hoewel Su oog heeft voor alle nadelen, pleit ze ook voor meer aandacht voor de positieve effecten van smartphones. ‘Veel onderzoek naar smartphonegebruik kijkt alleen naar de negatieve effecten, terwijl er ook veel positieve effecten zijn. Uit mijn onderzoek blijkt dat jongeren die actief sociale media gebruiken om berichten te sturen betere sociale vaardigheden ontwikkelen. Kijk naar de internationale studenten van de UvA. Zij zijn door hun smartphone in staat om te communiceren met vrienden en familie van thuis. Wanneer ze iemand ontmoeten op een feestje, zijn ze via sociale media in staat contact te houden en nieuwe vriendschappen te ontwikkelen.’
