Ken je dat? Er wordt tegen je gezegd: ‘We werken toch samen voor deze cliënt, dus geef mij maar de  informatie die je hebt.’ Maar mag dat eigenlijk wel? De beroepsorganisaties KNMG, GGZ Nederland, AJN, LHV, NIP, NVvp, SVG, V&VN en VVAK hebben daarom een wegwijzer opgesteld om meer duidelijkheid te geven over het beroepsgeheim en wanneer je nu wel en niet informatie mag uitwisselen als je samenwerkt met politie, de woningcorporatie, de gemeente en het onderwijs.

Kindermishandeling

Steeds vaker hoor je dat je als zorgprofessional eigenlijk meer informatie zou mogen delen met de politie en gemeente dan je denkt. Vooral over de aanpak van kindermishandeling, woonfraude en huiselijk geweld. Daarbij is het beroepsgeheim niet van toepassing bij de directe zorgverlening in bijvoorbeeld een (psychiatrisch) ziekenhuis of bij ambulante behandeling. Maar dat begrip ‘directe zorgverlening’ wordt steeds ruimer geïnterpreteerd, vinden de makers van de wegwijzer. Er wordt zelfs gezegd dat je in alle gevallen informatie aan anderen mag geven als je dit achteraf maar aan je cliënt vertelt.

Zwijgplicht

Het beroepsgeheim bestaat uit een zwijgplicht. Als een cliënt je iets in vertrouwen vertelt, mag  je dat niet doorvertellen. Doe je dat wel, dan loop je het risico dat je je voor de tuchtrechter, civiele rechter of strafrechter te moet verantwoorden. Maar er zijn voorbeelden waarin je wel informatie mag delen.  Wanneer mag je wel je geheimhoudingsplicht doorbreken?

1. Met toestemming van de patiënt/cliënt

Je mag je geheimhoudingsplicht doorbreken als de patiënt/cliënt daarvoor  toestemming geeft. Dat moet wel goed aan de patiënt uitgelegd worden en hij mag hiervoor ook bedenktijd krijgen. Als je die toestemming hebt, ben je nog steeds niet verplicht om informatie te geven. Dat mag jij als zorgprofessional zelf afwegen. Je mag bovendien met toestemming niet meer informatie dan noodzakelijk gegeven.

2. Als er een wettelijke verplichting is

Je bent wettelijke  verplicht om informatie over je patiënt/cliënt aan anderen door te geven bij bijvoorbeeld het vaststellen van een infectieziekte, een melding dwangbehandeling, bij een overlijden van een patiënt of wanneer een gezinsvoogd informeert naar een minderjarige die onder toezicht is gesteld. Onder de Wmo 2015 is de zorgaanbieder verplicht om,  als dat gevraagd wordt, medische informatie aan een gemeente te geven. Maar alleen als de patiënt/cliënt daarvoor toestemming heeft gegeven.

3. Bij een conflict van plichten

Als je cliënt/patiënt geen toestemming geeft, maar wanneer je als zorgprofessional wel ernstige schade aan de patiënt of een ander kan voorkomen door de informatie aan anderen te geven, mag je je geheimhoudingsplicht doorbreken. Je moet wel eerst alles hebben gedaan om toestemming te krijgen. Bij acuut gevaar voor de veiligheid of het leven van een kind en accuut gevaar voor lichamelijk letsel of het leven van een volwassenen moet je direct contact opnemen met de politie.

4. Je hebt meldrecht

Zorgprofessionals hebben een meldrecht in plaats van een meldplicht om ervoor te waken dat er te veel en onnodig gemeld wordt. Heb je sterke vermoedens dat een cliënt of een ander door je cliënt schade wordt toegedaan dan mag je afwegen of je andere professionals uit je wijkteam informatie geeft zonder toestemming van je cliënt. Daarvoor moet je wel eerst goed de belangen van je cliënt en de belangen van de algemene veiligheid/gezondheid afwegen. Kun je het zelf nog oplossen? En wat gebeurt er als je het niet vertelt? Loopt het dan uit de hand? Bij een vermoeden van kindermishandeling en een reële kans op schade kan je besluiten je beroepsgeheim te doorbreken in het belang van het kind. Zonder dat je daarvoor toestemming hebt van de ouders.

Lastig?

In de hectiek van de situatie is het misschien lastig om een afweging te maken of je je beroepsgeheim doorbreekt. Daarom is het goed dat je op de hoogte bent van de jurisprudentie. Je kunt ook je collega of directeur om raad vragen of bij je beroepsvereniging je dilemma neerleggen.